Сборник научных трудов

ЎЗБЕКИСТОНДА ЛЕЙШМАНИОЗ КАСАЛЛИГИНИНГ ЭПИДЕМИОЛОГИК ТА
Ҳ
ЛИЛИ 
Мустанов Ж.А., Расулов Ш.М. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Лейшманиоз Ўрта осиё, Европа давлатларида, Кавказ орти ва Туркияда учрайди, касалланишнинг 75% Грузия, 
Италия, Албания ва Испания давлатларига тў
ғ
ри келади. Тери лейшманиози 80% 
ҳ
олларда Ўзбекистон, Туркманистон 
ва Туркия давлатларида рўйхатга олинади. ЖССТ нинг маълумотига кўра 350 миллион киши бу касаллик билан касал-
ланган. 
Ҳ
ар йили 14 миллион киши ушбу касаллик билан касалланади. Ўзбекистонда тери лейшманиози ва висцерал 

---

« С Б О Р Н И К Н А У Ч Н Ы Х Т Р У Д О В »
Биология ва тиббиёт муаммолари, 2018, 3,1 (103) 123
лейшманиоз тар
қ
алган. Ишнинг ма
қ
сади. Ўзбекистон Республикаси 
ҳ
удудида лейшманиоз касаллигининг 
қ
айд 
қ
или-
ниш 
ҳ
олатининг эпидемиологик тахлилини ўтказиш. Тад
қ
и
қ
от текшириш материаллари ва усуллари. Ўзбекистон Рес-
публикаси ва вилоят ДСЭНМ ларининг Лейшманиоз билан касалланиш бўйича 2001-2016 йиллардаги расмий 
ҳ
исобот-
лари. Ушбу иш бажарилишида эпидемиологик, паразитологик ва статистик усуллардан фойдаланилди. Тад
қ
и
қ
от 
натижалари. Ўзбекистон Республикаси 
ҳ
удудида 2001 йилдан 2016 йилгача 5231 нафар кишида касаллик 
қ
айд 
қ
илин-
ган, касаллик кўрсаткичлари йиллар бўйича та
ҳ
лил 
қ
илинганда 2007 йилда энг кам касаллик 
қ
айд 
қ
илинган бўлиб, 100 
минг а
ҳ
олига нисбатан интенсив кўрсаткич 0.2 га тенг бўлган, 2016 йилда эса касаллик энг кўп 
ҳ
олларда 
қ
айд 
қ
илинган 
ва интенсив кўрсаткичда 2.6 ни ташкил этган. Лейшманиозни йиллар бўйича эпидемиологик та
ҳ
лили ўтказилганда, 
касалликда даврийлик кўрсаткичи йў
қ
лиги ани
қ
ланди. Касаллик 
ҳ
удудлар бўйича нотекис тар
қ
алган. Андижон вилоя-
тида 2001 йилдан 2016 йилгача касаллик умуман 
қ
айд 
қ
илинмаган бўлса, аксинча 
ҳ
олатлар Сурхондарё вилоятида - 
1566 нафар, 
Қ
аш
қ
адарё вилоятида - 679 нафар, Бухоро вилоятида - 1159 нафар, Навои вилоятида - 394 нафар ва 
Қ
ора
қ
алпо
ғ
истон Республикасида 732 нафар касаллик 
қ
айд 
қ
илинган. Бунга сабаб ушбу вилоятларда касаллик табиий 
ўчо
қ
ларининг мавжудлиги, касаллик ташувчиси-искаптопарларнинг ва касаллик манбаи бўлмиш катта 
қ
ум сич
қ
оннинг 
мавжудлиги. Лекин Сурхондарё вилоятида касаллик кўп 
қ
айд 
қ
илингани билан, ушбу 
ҳ
удудда катта 
қ
ум сич
қ
он кўп 
тар
қ
алмаган, Термиз ша
ҳ
рида умуман ани
қ
ланмаган. Хулоса. Ўзбекистонда лейшманиоз касаллиги нисбатан кўп 
тар
қ
алган. Касаллик йиллар ва 
ҳ
удудлар бўйича нотекис тар
қ
алган, бундай эпидемиологик хусусият касаллик 
қ
уз
ғ
атувчиси манбаларининг 
ҳ
ар хил 
ҳ
удудларда турлича эканлиги билан бо
ғ
ли
қ
бўлиши мумкин. Бу 
ҳ
олатга ушбу 
касаллик эпидемиологиясининг ўрганилмаган 
қ
ирраларини ани
қ
лашга махсус илмий-тад
қ
и
қ
отлар ани
қ
лик киритиши 
мумкин.