Сборник научных трудов

« С Б О Р Н И К Н А У Ч Н Ы Х Т Р У Д О В »
Биология ва тиббиёт муаммолари, 2018, 3,1 (103) 119
2016 йил бахор-ёз ойларида олиб борилди. Юкорида ўрганилган маълумотлар шундан далолат берадики объектларни 
паразитлар билан зарарланиши индекси МТМ ларида ю
қ
орилиги маълум бўлди. Бизнинг фикримизча олинган натижа-
лар паразит 
қ
ўз
ғ
атувчиларнинг реализациясида ижобий омилларнинг улуши ю
қ
орилиги. Мева ва сабзавотлардан фой-
даланиш 
қ
атъиян амал 
қ
илиш ва тар
ғ
ибот ташви
қ
от ишларини кучайтириш. Болалар шахсий гигиена 
қ
оидаларига 
амал 
қ
илиш кўникмаларини доимо ошириб бориш. МТМ дезинфекция ишларини мунтазам тў
ғ
ри жорий этиш, профи-
лактика ва даволаш учун уюшган ва уюшмаган болаларга паразитар касаликлар 
қ
айт 
қ
илинганда ДСЭНМ билан 
ҳ
ам-
корликда санитария ишларини тў
ғ
ри ташкил этиш ма
қ
садга мувофи
қ
бўлар эди. 
ОИВ-ИНФЕКЦИЯСИНИНГ ЭПИДЕМИОЛГИОК ХУСУСИЯТЛАРИ 
Матназарова Г.С., Неъматова Н.Ў. 
Тошкент тиббиёт академияси 
ОИВ инфекцияси – одам иммунтан
қ
ислиги вируси (ОИВ) 
қ
ўз
ғ
атадиган ю
қ
умли касаллик бўлиб, организмни 
ҳ
имиоялайдиган иммун тизимини ишдан чи
қ
аради. 
Ҳ
озирги даврда ОИВ-инфекцияси дунё бўйича со
ғ
ли
қ
ни са
қ
лаш ва 
тиббиётнинг энг долзарб муаммоларидан бири бўлиб 
қ
олмо
қ
да. Болалар, ўсмирлар, ёшлар, со
ғ
ли
қ
ни са
қ
лаш тизими 
ходимларининг ва жамиятдаги барча кишиларнинг саломатлиги 
ҳ
амда 
ҳ
аётини хавф остига 
қ
ўймо
қ
да. Бутун жа
ҳ
он 
со
ғ
ли
қ
ни са
қ
лаш ташкилотининг Орттирилган иммунтан
қ
ислик синдроми касаллиги бўйича берган маълумотига кўра, 
ҳ
озирги кунга 
қ
адар касалланганлар сони 35 миллиондан зиёдро
қ
кишини ташкил этади. ОИВ инфекцияси билан ка-
салланиш кўрсаткичларининг кўтарилиш 
ҳ
олатлари Ўзбекистон Республикасида 
ҳ
ам 
қ
айд этилмо
қ
да. Тад
қ
и
қ
отнинг 
ма
қ
сади. ОИВ/ОИТС касаллигининг эпидемиологияси ва профилактикасининг замонавий хусусиятларини ўрганиш. 
Тад
қ
и
қ
от материали ва услублари. Ўзбекистон Республикаси ССВ ва ОИТС маркази расмий статистик маълумотлари эпи-
демиологик та
ҳ
лил 
қ
илинди. Ушбу тад
қ
и
қ
отни бажаришда эпидемиологик ва статистик тад
қ
и
қ
от усулларидан фойдала-
нилди. Тад
қ
и
қ
от натижалари ва му
ҳ
окамаси. Ўзбекистон Республикаси 
ҳ
удудида Ортирилган иммунтан
қ
ислик вируси 
келтириб чи
қ
арган инфекцияси дастлаб 1987 йилда 
қ
айд этилган ва 1999 йилгача фа
қ
ат а
ҳ
олининг “хавфли” гуру
ҳ
ла-
рида ани
қ
ланган. 2000-2001 йиллардан бошлаб, а
ҳ
олининг турли 
қ
атламларида бу касалликнинг ю
қ
тириб олиниши 
сезиларли даражада кузатилди. Ўзбекистон Республикасида 2014 йилгача ОИТС билан касалланишлар сони 36108 
кишини ва ОИВ инфекцияси билан яшовчилар сони 29833 кишини ташкил этиши 
қ
айд этилган. 2014 йилга келиб ОИВ 
инфекцияси билан касалланган беморлар эркаклар орасида 55,4%, аёллар орасида 44,6% ташкил 
қ
илади. Ўзбекистон 
ОИВ/ОИТС нинг а
ҳ
амиятига кўра етакчи ўринда бўлган ю
қ
иш йўли - инфекциянинг жинсий муло
қ
ат ор
қ
али ю
қ
ишидир. 
ОИВ/ОИТС нинг ушбу йўл ор
қ
али ю
қ
ишига тарибсиз жинсий ало
қ
алар, хусусан, мамлакатнинг айрим ша
ҳ
арларида 
тар
қ
алган тижорат секс сабаб бўлмо
қ
да. Тезкор ба
ҳ
олаш натижаларига кўра, Тошкент, Самар
қ
анд, Фар
ғ
она, Термез, 
шунингдек, Тошкент вилояти ша
ҳ
арларида секс хизмат кўрсатувчилар (СХК) сони 
ҳ
ар 1000 кишига 2 тадан 4 нафаргача 
тў
ғ
ри келади, демак, республика бўйича 30 000 нафар СХК бор, деб айтиш мумкин. Хулоса. Шундай 
қ
илиб, ОИВ- ин-
фекциясининг ю
қ
иш ва тар
қ
алиш 
ҳ
афини камайтириш учун мазкур инфекция 
ҳ
а
қ
ида иложи борича кўпчилик тўла ва чу
қ
ур 
маълумотга эга бўлиши зарур. Ушбу со
ҳ
а бўйича бажариладиган ишларни жадаллаштириш замон талаби 
ҳ
исобланади.