Сборник научных трудов

ЎТКИР ИЧАК ИНФЕКЦИЯЛАРИДА ЭНДОГЕН ИНТОКСИКАЦИЯ ДАРАЖАСИНИ БА
Ҳ
ОЛАШ 
Каримова М.Т., Ниязова Т.А., Кутлиева Д.Б., Каримова Ф.У. 
Муаммонинг долзарблиги. Ўткир ичак инфекциялари (ЎИИ) ю
қ
умли касалликлар орасида етакчи ўринни эгал-
лайди, шу билан бир 
қ
аторда и
қ
тисодий ривожланган давлатларда хам кенг тар
қ
алган ва ривожланаётган 

---

« С Б О Р Н И К Н А У Ч Н Ы Х Т Р У Д О В »
Биология ва тиббиёт муаммолари, 2018, 3,1 (103) 117
давлатларда ўлим холатларига сабаб бўлиб 
қ
олмо
қ
да (Мирзаева М.А. ва бош
қ
., 2005; Юсупов Ш.Р., 2006). Ялли
ғ
ла-
ниш жараёнида фаоллашувчи турли хил о
қ
силларнинг протеолиз ма
ҳ
сулотлари кўринишидаги ўртача молекуляр пеп-
тидлар (ЎМП) 
ҳ
ужайра рецепторларини блоклаш, регулятор пептидлар билан ра
қ
обатлашган 
ҳ
олда альбумин моле-
куласи фаол маркази билан бо
ғ
ланиш ор
қ
али гуморал регуляция жараёнини бузади. Клиник симптомларни сўниш 
даври ижобий динамикасига параллел равишда 
қ
он зардобида ЎМП ми
қ
дорини статистик ишонарли равишда пасай-
иши, реконвалесценция ёки патологик жараённи йў
қ
отилиш даврига келиб меъёрга етиши кузатилди. Ишнинг ма
қ
сади: 
Ўткир ичак инфекцияларига эндоген интоксикация даражасини ба
ҳ
олаш. Материаллар ва услублар. Кузатувдаги ЎИИ 
касалланган беморлар бактериологик текширув натижаларига кўра: 31(54,4%) нафарида сальмонеллёз, 10 (17,5%) 
нафарида бактериал дизентерия, 5(8,8%) нафарида эшерихиоз ташхиси 
қ
ўйилди. Кузатувдаги беморларнинг 
11(19,3%) нафарида этиологик омил ани
қ
ланмади. Кузатувдаги ЎИИ эндоген интоксикация даражасини ба
ҳ
олаш 
ма
қ
садида ЎМП ми
қ
дори сўлакда ани
қ
ланди. Тад
қ
и
қ
ат натижалари. Кузатувдаги 57 нафар ЎИИ беморларда эндоген 
интоксикация даражасини ани
қ
лаш ма
қ
садида ЎМП сўлакда ани
қ
ланди (асосий гуру
ҳ
) назорат гуру
ҳ
и сифатида 15 
нафар со
ғ
лом кишилар олинди ва уларнинг сўлаги таркибида ЎМП ми
қ
дори ани
қ
ланди. Назорат гуру
ҳ
идаги кишилар 
сўлаги таркибида ЎМП ми
қ
дори ўртача 0,340 ± 0,04 шартли бирликни ташкил 
қ
илади. Асосий гуру
ҳ
беморларида ка-
салхонага келиш ва
қ
ти ЎМП ўртача 1,8 ± 0,034 шартли бирликни ташкил 
қ
илди, бунда со
ғ
лом кишилар 
қ
ийматига 
нисбатан 6 маротабага ошди, касалликни 3 кунида 2,4 ± 0,02 шартли бирлик (↑8), касалхонадан чи
қ
ишда 1,5 ± 0,24 
шартли бирликда (↑5) бўлди. Хулоса 
қ
илиб айтганда, ўткир ичак инфекцияларида касалликнинг эрта даврларида ЎМП 
ми
қ
дори ошади ва бу эндоген интоксикация ривожланганидан далолат беради. ЎМП ми
қ
дори касалликнинг эрта давр-
ларида ошиб касалликнинг авж олиш даврларида янада кўтарилади. Ўткир ичак инфекциясини даволаш жараёнида 
ЎМП 
қ
иймати аста секин пасая боради. Аммо ЎМП 
қ
иймати касалхонадан чи
қ
иш даврида хам назорат гуру
ҳ
ига нис-
батан ишончли равишда ю
қ
орилигича 
қ
олади Р≥0,05.