Сборник научных трудов

« С Б О Р Н И К Н А У Ч Н Ы Х Т Р У Д О В »
Биология ва тиббиёт муаммолари, 2018, 3,1 (103) 115
улар ми
қ
дори 10
5
кл/г гача пасайган. Текширишлар шуни кўрсатадики атиги 75 % со
ғ
лом болаларда ичак микрофлора-
сининг сифат ва ми
қ
дорий кўрсаткичлари меъёрга я
қ
ин, 
қ
олган 25 % болада эса аэроб ёки анаэроб флора тан
қ
ислиги 
кузатилди. 
«
Қ
УРУ
Қ
 
Қ
ОН ТОМЧИ» УСУЛИНИНГ ОИВ-ИНФЕКЦИЯСИ ТАШХИСИДАГИ РОЛИ 
Ёдгорова Н.Т., Жумамуродов С.Т., Мурадова И.А., Рахимжонова Г.А. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Ҳ
озирги ва
қ
тда Ўзбекистонда 
ҳ
ар йили 4000 гача ОИВ 
ҳ
олати 
қ
айд 
қ
илинади. Республикамизда бугунги кунда 
30000 нафар ОИВ-инфекцияси билан зарарланганлар яшаб келмо
қ
да. Агар улар АРВТ олмасалар, ОИТС сабабли тез 
ҳ
алок бўлишлари мумкин. Ушбу ма
қ
олада ОИВ резистентлигини молекуляр-генетик текшириш ма
қ
садида “
қ
уру
қ
қ
он 
томчи” усулини диагностик самарадорлиги ба
ҳ
оланди. Ишнинг ма
қ
сади. ОИВ резистентлигини молекуляр-генетик тек-
шириш ма
қ
садида “
қ
уру
қ
қ
он томчи” усулини диагностик самарадорлигини ба
ҳ
олаш. Материал ва усуллар. Тад
қ
и
қ
от 
олиб бориш учун Ўзбекистон Республикаси ССВ Вирусология ИТИ нинг ОИВ бўлимидаги ОИВ мусбат бўлган 52 нафар 
даволанаётган беморлардан 
қ
он олинди. Булардан 52 нафари “
қ
уру
қ
қ
он томчи” усулда ва 52 нафари билак венаси-
дан 
қ
он олиб ананавий усулда текширилди. Дориларга нисбатан резистентликни ча
қ
ирувчи ОИВ генетик мутациясини 
ани
қ
лаш ма
қ
садида ўтказилган молекуляр- генетик анализ учун клиник ашёни йи
ғ
иш, са
қ
лаш, транспортировка 
қ
илиш 
учун биринчи маротаба альтернатив усул “
қ
уру
қ
қ
он томчи” (фильтр ко
ғ
оз, Whatman № 3, расм 1) фойдаланилди. 
Беморлардан альтернатив ва ананавий усулда йи
ғ
илган 
қ
он намуналари Ўзбекистон Республикаси ССВ Вирусология 
ИТИ нинг Референс лобароториясида текширилди. Шунингдек ПЗРда плазмани текшириш учун РНК ни ажратишда 
NucliSENS easyMAG тест системасидан, амплификация учун ПЗР-комплект вариант FRT тест системасидан ва Rotor-
Gene 1.8.17.5 сериали анализатордан фойдаланилди. “
Қ
уру
қ
кон томчи”ни текшириш учун плазмада вируслар юкла-
маси 1 мл 
қ
онда 1000 вирус нусхасидан кўп бўлган ОИВ инфекцияси билан зарарланган беморлар 
қ
они олинди (Приказ 
Росздравнадзора 12.10.12 №1897 пр112, Россия). РНК ни ажратиш учун “РИБО-преп” тест системасидан амплифика-
ция учун ПЗР-комплект вариант FRT тест системасидан ва Rotor-Gene 1.8.17.5 сериали анализатордан фойдаланилди. 
Олинган натижалар. Беморларнинг асосий 
қ
исмини ўрта ёшдагилар ва болалар ташкил этди. Умумий гуру
ҳ
даги 0-5 
ёшдаги беморлар 15.4/±5, 6-10 ёшдаги беморлар 53.8/±6.9, 11-15 ёшдаги беморлар 17.3/±5.2, 25-35 ёшдаги беморлар 
13.5/±4.7 ни ташкил этди. Беморларнинг 24 нафарини (46.2%) эркаклар ташкил этса, 28 нафарини (53.8%) аёллар 
ташкил этди. АРВТ ўт
қ
азишдан олдин бемор конида вируслар юкламасини текширилди. Олинган 
қ
он намуналарини 
“
Қ
уру
қ
қ
он томчи” усулда ПЗР да текширилганда, 52 нафар бемордан 39 нафарида (75%) вируслар юкламаси ю
қ
ори 
чи
қ
ди. 13 нафар (25%) беморда вируслар юкламаси кам чи
қ
ди. 10
3 
даражасидаги вируслар юкламасида 13 нафар 
бемордан 7 тасида вируслар сони ю
қ
ори чи
қ
ди. 10
4
даражасидаги вируслар юкламасида 24 нафар бемордан 19 тасида 
вируслар сони ю
қ
ори чи
қ
ди. 10
5 
даражасидаги вируслар юкламасида 13 нафар бемордан 11 тасида вируслар сони 
ю
қ
ори чи
қ
ди. 10
6 
даражасидаги вируслар юкламасида 2 нафар бемордан 2 тасида 
қ
ондаги вируслар сони ю
қ
ори 
чи
қ
ди. Хулоса 
қ
илиб айтсак, Вируслар юкламаси 1мл 
қ
онда 1000 вирус нусхаси бўлган намуналар альтернатив (
қ
уру
қ
қ
он томчиси) усулда текширилганда сезувчанлиги -98,07% чи
қ
ди, махсуслиги 100% ташкил 
қ
илди. Демак, бу усулни 
беморлар 
қ
онини олиш, ташиш учун амалиётда 
қ
ўллаш мумкин.