Сборник научных трудов

НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ С МЕЖДУНАРОДНЫМ УЧАСТИЕМ 
118 Проблемы биологии и медицины, 2018, №3,1 (103)
Қ
ОРА
Қ
АЛПО
Ғ
ИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ А
Ҳ
ОЛИСИНИНГ РАДИАЦИОН ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ 
МАВЗУСИДАГИ ИЛИМИЙ ТАД
Қ
И
Қ
ОТ ИШИНИ ТАШКИЛЛАШТИРИШ 
Кудияров И.А., Садуллаева Х.А., Алланазаров А.А. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Ҳ
озирги даврда радионуклидлар ва ионлантирувчи нурланишлардан саноатда, илмий тад
қ
и
қ
отларда, тибби-
ётда, 
қ
ишло
қ
хўжалигида, космик техника ишлаб чи
қ
ариш ва фойдаланишда ва бош
қ
а со
ҳ
аларда кенг ми
қ
иёсда фой-
даланилмо
қ
да. Радиациядан 
ҳ
ар 
қ
андай фойдали 
қ
ўлланишда хавфсизлик 
қ
оидаларига риоя этилиши лозим. Ради-
ацион хавфсизлик миллий хавфсизликнинг му
ҳ
им элементларидан биридир ва у 
ҳ
озирги ва келажак авлоднинг ради-
ациянинг зарарли таъсиридан му
ҳ
офазалашни назарда тутади. Радиацион хавфсизликни таъминлаш – бу биринчи 
навбатда давлат олдида турган вазифадир. Ўзбекистонда ядровий ва радиацион хавфсизликни таъминлашга йўнал-
тирилган бир 
қ
атор 
қ
онунлар 
ҳ
амда санитар меъёрлар ва 
қ
оидалар ишлаб чи
қ
илган ва ишламо
қ
да. РХМ (НРБ) – 2006 
талабларига жабов берувчи инсонларнинг 
ҳ
аёти фаолияти шароитини яратиш билан; радиацион назоартни ташкил 
этиш билан, жумладан, назорат остидаги худудда таш
қ
и му
ҳ
ит объектларининг табиий радиоактилиги ва глобал ядро-
вий ё
ғ
инларга бо
ғ
ли
қ
ҳ
олда радиоактивлик холатини назорат 
қ
илиш ва мазкур нурланиш манбаларини а
ҳ
олига бера-
диган юкламаларини гигиеник ба
ҳ
олаш ор
қ
али (ДСЭНМ радиологик бўлими иши тў
ғ
рисида Низом, Тошкент, 1999); 
радиацион гигиена масалалари буйича радиацион 
ҳ
олат ва санитар–о
қ
артув ишлари 
ҳ
а
қ
ида ахборотлар тизимини 
ташкил этиш ор
қ
али (ДСЭНМ радиологик бўлими иши тў
ғ
рисида Низом, Тошкент, 1999) таъминланади. Ионлантирувчи 
нурланиш манбаларидан фойдаланиш улар билан ишлаш бўйича санитар 
қ
ойдаларига мос равишда санитар–эпиде-
миологик хулоса берилгандан кейин рухсат этилади. Шунга бо
ғ
лик 
ҳ
олда 
ҳ
ар бир ИНМга мувофи
қ
тарзда ДСЭНМларда 
хавфсиз шароитда ишлайдиган ва муло
қ
отда бўлиши мумкин бўлган шахсларни 
ҳ
исобга олишга асоси бўлиб хизмат 
қ
илади. Тад
қ
и
қ
отнинг ма
қ
сади. 
Қ
ора
қ
алпо
ғ
истон Республикаси а
ҳ
олисининг радиацион хавфсизлиги таъминотини 
ташкил этилиши ва унинг сифатини ба
ҳ
олаш. Тад
қ
и
қ
от ма
қ
садига эришиш учун 
Қ
ора
қ
алпо
ғ
истон Республикаси а
ҳ
о-
лисининг радиацион хавфсизлиги таъминотини назорат 
қ
илувчи органларнинг тузилмасини ўрганиш; а
ҳ
оли ўртасида 
нурланувчи шахсларни тоифаларга ажратилганлигини ўрганиш (тоифага ажратилганлар сони); Республикасида 
қ
ўлла-
надиган ИНМларни ўрганиш ва умумий тавсиф бериш; 
Қ
ора
қ
алпо
ғ
истон Республика ДСЭНМи радиацион гигиена 
бўлимининг моддий базаси ва кадрлар таркибини ўрганиш ва ба
ҳ
олаш; бўлимнинг иш режаси бўйича радиацион хавф-
сизлик масалалари 
қ
амровининг тўли
қ
лигини ўрганиш ва ба
ҳ
олаш (3 йиллик); радиологик бўлимнинг ишини самара-
дорлигини меъёрий хужжатларга мувофи
қ
лиги ну
қ
таи назаридан ба
ҳ
олаш 
ҳ
амда а
ҳ
оли турар– жойлари ва ДПМлар 
худудларида радиацион фон 
қ
ийматларини ани
қ
лаш каби вазифалар кўйилган. Хулоса 
қ
илиб айтганда олинган 
маълумотлар 
Қ
ора
қ
алпо
ғ
истон Республикаси а
ҳ
олисининг радиацион хавфсизлиги таъминотини ташкил этилиши ва 
сифати 
ҳ
олатини объектив ба
ҳ
олашга; а
ҳ
олининг радиацион хавфсизлигини таъминлаш бўйича чора–тадбирларни 
такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чи
қ
ишга имкон беради.