|
« С Б О Р Н И К Н А У Ч Н Ы Х Т Р У Д О В »
Биология ва тиббиёт муаммолари, 2018, 3,1 (103) 109
ичакдаги умумий ми
қ
дорини та
ққ
ослов гуру
ҳ
ига солиштирилганда мос равишда (P<0,001) камайганлиги ани
қ
ланди,
лекин шуни ало
ҳ
ида
қ
айд
қ
илиш зарурки АВИ билан о
ғ
риган 1 ёшгача болалардаги ичак микрофлорасининг дисбиотик
ўзгаришлари иккинчи гуру
ҳ
(1-3 ёшли) болалардаги дисбиотик ўзгаришларга нисбатан ўзининг чу
қ
урлиги билан ажра-
либ турди. Айни
қ
са бу курсаткичлар лактобактерия ва бифидобактерияларда ишонарли бўлди (Р<0,001) мос равишда.
Йў
ғ
он ичак таркибидаги лакто- ва бифидобактерияларни бунчалик камайиб кетиши ўз навбатида бош
қ
а
қ
атъий анаэ-
роблардан Peptostreptococcusларнинг кўпайишига сабаб бўлган. Хулоса. Олинган натижалардан маълум бўлдики, АВИ
бор 1 ёшгача бўлган болаларда ичак микрофлорасидаги дисбиотик ўзгаришлар 1-3 ёшдаги бемор болалар кўрсат-
кичларидан ишонарли фар
қ
ланди. Ю
қ
оридаги натижаларни тасди
қ
ланиши, бу болаларда дибактериоз индекси (ДИ),
даражасини ани
қ
лаганимизда
ҳ
ам маълум бўлди. АВИ бор 1 ёшгача болаларнинг микрофлорасидаги дисбактериоз
даражаси ани
қ
ланганда ДИ-I даража-26,7%, ДИ-II эса 46,4% ташкил
қ
илди. Умумий гуру
ҳ
учун 73,1%. Иккинчи гуру
ҳ
да
эса бу кўрсаткич (23,2-26,3%) мос равишда ани
қ
ланди. Умумий кўрсаткич эса 49,5% ташкил
қ
илди.
КАНАЛИ
Қ
АЙТАЛАМА ТЕРЛАМА КАСАЛЛИГИ ЎЧО
Қ
ЛАРИДА ЭПИДЕМИОЛОГИК ВА ЭНТОМОЛОГИК НАЗОРАТ
Абидов З.И.
1
, Ахмедова М.Д.
2
1
Наманган вилоят давлат санитария эпидемиология назорат маркази,
2
Тошкент тиббиёт академияси
Канали
қ
айталама терлама касаллиги Республикада
қ
айд этилаётган паразитар касалликлар ўртасида асосий
ўринлардан бирини эгаллайди. Бу касалликни асосий ташувчиси ва резервуари аргас каналар туркумига кирувчи Orni-
thodoros papillipes канасидир. Фар
ғ
она водийси вилоятларини айни
қ
са Наманган вилоятининг аксарият худудларининг
табиий жойлашиши, и
қ
лими ушбу канани ривожланишига, кенг тар
қ
алишига мўътадил бўлган шароит мавжуд. То
ғ
ва
то
ғ
олди худудларида олиб борилган энтомологик текширувлар натижалари шуни кўрсатдики, касаллик ташувчиси
бўлган Ornithodoros papillipes каналарининг спирохета билан зарарланганлар сонини кўплиги ани
қ
ланган. Ўзбекистон
Республикасида канали
қ
айталама терлама касаллигининг тар
қ
алиш мезони яшаш, ёрдамчи хонадонларини Orni-
thodoros papillipes канаси билан зарарланганлиги даражаси билан характерланади. Ornithodoros papillipes канасини
а
ҳ
оли пунктларида интенсив тар
қ
алиши хонадонларни санитар-техник
ҳ
олатига,
қ
урилиш материалларини физика-
вий, кимёвий хусусиятларига бо
ғ
ли
қ
. Наманган вилоятида хар йили 10-15нафар шу касаллик билан о
ғ
риган беморлар
рўйхатга олинади. Канали
қ
айталама терлама касаллигини ани
қ
лашни асосий усули
қ
алин
қ
он томчи препаратида
касаллик
қ
ўз
ғ
атувчи боррелийларни топилишидир. Бунинг учун касаллик бўйича эпидемик бўлган худудлардаги барча
иситмали беморлар ўз ва
қ
тида ани
қ
лаш ва лаборатория йўли билан текширилиши лозим. Даволаш профилактика
муассасаларини ю
қ
ори малакали мутахассислар билан таъминлаш. Айни
қ
са, клиник- диагностик лабораториялардаги
врач лаборант ва лаборантларни канали
қ
айталама терлама касаллигини лаборатория диагностикаси бўйича мунта-
зам равишда билим савияларини ў
қ
ув маш
ғ
улотлари ўтказиш йўли билан ошириб бориш ма
қ
садга мувофи
қ
хисобла-
нади. Канали
қ
айталама терлама касаллигига кураш ва олдини олиш тадбирлари касалликни
қ
атор ўзига
ҳ
ос
ҳ
усуси-
ятларини
ҳ
исобга олган
ҳ
олда олиб борилиши тавсия
қ
илинади. Касалликни олдини олишни радикал усулларидан
бири касалликни асосий ташувчиси ва резервуари бўлган Ornithodoros papillipes каналарига
қ
арши кураш олиб бо-
ришдир. Каналарга
қ
арши кураш микроўчо
қ
ва касаллик
қ
айд этилган а
ҳ
оли пунктларида кўп маротаба (камида 2-3
йил давомида) олиб бориш ва сифатини назорат
қ
илиш лозим. Каналарга
қ
арши кураш катта
ҳ
ажмларда
ҳ
ар йили
касаллик
қ
айд
қ
илинган микроўчо
қ
ларда, Ornithodoros papillipes каналари билан зарарланган барча хонадонлар
ҳ
амда
канаси бўлмаган
қ
ўшни хонадонларда олиб борилиши керак.
Қ
ўлланилган кимёвий модда (инсектицид) ни таъсир
қ
илиш доираси 3-4 ой бўлса бир йилда икки марта, 6 ойгача бўлса йилда бир марта ўтказилади. А
ҳ
оли пунктларида
режали равишда каналарга
қ
арши кураш олиб бориш йилнинг или
қ
ойларида (март-ноябр) олиб борилади. А
ҳ
оли
пунткларни Ornithodoros papillipes каналари билан зарарланганлигини ани
қ
лаш ма
қ
садида сифатли энтомологик тек-
ширувлар ўтказиш ва уларни со
ғ
ломлаштирилганлигини ба
ҳ
олаб бориш лозим. Касаллик эндемик бўлган худудларда
касалликдан тўла со
ғ
ломлаштириш учун ахоли пунтларида ободонлштириш тадбирларини ўтказиш ма
қ
садга мувофи
қ
хисобланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
