Say d u lla m irzayev

— Sen bizga xiyonat qilding, it uvli!
A nvar bosh irg'atdi.
— Iqrorm an.
— Tuzim ni unutding!
— Tonm aym an!
— Iqrorsan, tonm aysan, o ‘bdan ish! — dedi zaharxanda qilib xon, —
o'luvdan ham qaytmaysan?!
— M en sizdan marhamat s o ‘rab kelgan emasman! — dedi iljayib Anvar,
— o ‘zim ni o iim g a berib, bir gunohsizni qutqazish uchun kelganman!
153

---

H am nishinlar lablarini tishladilar. X u d oyor istehzolik kuldi:
— M usulm onchiliq q ig ‘ansan-da!
— Albatta! — dedi A nvar, — boshqalar kishi gunohi uchun gunohsizni
tu tib m u su lm on ch ilik d an ch iq q a ch , m en m u su lm on lik b ilan o ‘lishni
o ‘bdan bildim!
Bu ja v o b X u d o y o rx o n n i qip-qizil tusga q o 'y ib , m anglayida terlar
k o ‘rindi, g ‘azab o ‘ti alanga oldi.
— Sening qig'an ishing m usulm onchilikda bormi, it uvli?
— M usulm onchilikda yuzlab xotin ustiga, bir kam bag'al uylanm oqchi
bo'lgan qizga ham z o ‘rlik qilish bormi, qiblai olam?!
— Chiqar buni, jallod!!!
«M ehrobdan chayon» rom anida R a ’no obrazi ham yorqin 
b o ‘yoqlarda tasvirlangan. A nvar bilan R a ’no o ‘rtasidagi 
m uhabbat misolida yozuvchi yosh yuraklarga kuch, jaso rat 
bag‘ishlaydigan haqiqiy sevgini ulug‘laydi. R a ’no «ОЧкап 
kunlar»dagi Kumush obrazidan farq qiladi. Chunki R a ’no 
vafodorlik va oqilalik sifatlari bilan Kumushga yaqin tursa 
ham, u — K um ushga nisbatan ju r ’atli va jasoratli. R a ’no 
o g ‘ir ahvolga tush gan p a y td a xon ch an g alid an q utulish
yo‘lini qidiradi. Bu yo4da sevgilisi Anvarga yordamlashadi. 
A nvar esa o ‘z h a rak a tlarid a R a ’no bilan m aslahatlashib 
turadi. Shu tarzda R a ’no obrazi asarda aql-idrok va mardlik 
jih atid a n erk ak lar bilan teng q o ‘yiladi. Bunga oddiygina 
sevgining kuchi sababdir. R a ’noga xalq, millat qayg‘usi emas, 
o ‘z sevgisi, sevgilisidan ajralib qolish xavfi ju r ’at baxsh etdi. 
A nvar bilan R a ’noning quyidagi she’riy dialogi ularning 
fazilatlarini, aqlu donishlarini nam oyish etib, asarga husn 
b ag ‘ishlagan: