Вазиятга ҳуқуқий баҳо беринг. Havoni ifloslantirish to`g`risidagi konvensiyasi
Atrof muhit va rivojlantirish to`g`risidagi Rio deklaratsiyasi
2 moddasiga muvofiq BMTning nizomi va xalqaro huquq uning prinsiplari, davlatlar o`zining xususiy resurslarini yaratishi mumkin. Va agarda zarar o`zining yuridiksiyasidan tashqarida boshqa davlatlarning yoki milliy huquq yurisdiksiyasidan tashqarida zarar yetkazilsa javobgarlikka tortiladi.
14 moddaga har bir davlat atrof muhitga yoki yetkazadigan kimyoviy moddalar yoki turli zararli tutunlardan asralishi bo`yicha aloqa o`rnatishi kerak.
16 moddaga muvofiq kimyoviy moddalarni tarqatgan davlat ikkinchi davlatga yetkazilgan zararni to`lashi kerakligi ta`kidlangan
1935-yil 15-aprel Ottawa konvensiyasining 1 moddasiga muvofiq zarar yetkazgan subyekt zararni qoplab berishi shart.
Xalqaro ekologik huquq prinsiplari. Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari xalqaro ekologiya huquqining umumiy prinsiplari hisoblanadi. 1972-yilgi deklaratsiyada o‘z ifodasini topgan xalqaro atrof-muhit huquqining maxsus prinsiplari quyidagilardan iborat:
1) insonning atrof-muhitga nisbatan munosib va farovon yashash imkonini beradigan darajadagi huquqi;
2) atrof-muhitni hozirgi va kelgusi avlodlar farovonligi yo‘lida muhofaza qilish;
3) tabiat zaxiralaridan ekologik jihatdan asoslangan holda oqilona foydalanish.
Quyidagi bir qator tabiat muhofazasiga qaratilgan prinsiplar esa
xalqaro huquqning boshqa tarmoqlaridan o‘rin oladi: dengiz muhitini ifloslantirishni taqiqlash; atrof-muhitning radioaktiv zaharlanishiga yo‘l qo‘ymaslik; tabiiy muhitga ta’sir etuvchi vositalardan harbiy maqsadlarda yoki boshqa har qanday dushmanlarcha foydalanishni taqiqlash. Bularning barchasi bir qadar umumiy prinsip – atrof-muhitni
muhofaza qilish prinsipining shakllanishiga xizmat qiladi.Ayni chog‘da
boshqa davlatlarning tabiatga ziyon yetkazganlik uchun javobgarlik
prinsipi shakllanayotir.Atrof-muhitning xilma-xil turlarini muhofaza qilish.
Atrof-muhitning alohida turlari xalqaro huquqiy jihatdan muhofaza qilinadi. Hozirgi va kelajak avlodning farovonligini o`ylab atrof-muhitni muhoafaza qilish prinsipi maxsus prinsiplarning asosiysi hisoblanadi. Bu prinsipning elementlari 1972-yilgi Stokgolm prinsiplari Deklaratsiyasida, 195- yilgi YXHTning Yakunlovchi aktida, 1982-yilgi Dengiz hududi bo`yicha BMT Konvensiyasida , 1992-yilgi Rio de Janeyro prinsiplar deklaratsiyasi o`z ifodasini topgan.
Казус 7 “А” давлат Африка қирғоқларида жойлашган, “Б” давлат эса Европада жойлашган. “Б” давлат океанда “А” давлатнинг қарама-қаршилигига қарамасдан ядро қуролини синовдан ўтказади. “Б” давлат, ўз навбатида,“А” давлати ядро қуролига эга бўлиши ва уни синовдан ўтказиши Халқаро ҳуқуқ нормаларига зид эканини таъкидлайди. “Б” давлати “А” давлатининг бу муносабати учун унинг қирғоқларига янада яқинроқ жойда ядро синовлари ўтказади. Натижада, “Б” давлати “А” давлатининг бу ҳаракатига нисбатан “А” давлатининг бу ядро синовлари унга куч билан таҳдид қилишга тенг эканлигини ва унинг атроф муҳитига зарар етказаётганлигини таъкидлайди. “А” ва “Б” давлатлари ўзларининг ҳаракатлари халқаро ҳуқуқнинг нормаларига мос эканлигини таъкидлашади.