Savol javoblar

НЕФТ ВА НЕФТ МАҲСУЛОТЛАРИНИ ТЕМИР ЙЎЛ ТРАНСПОРТИДА ТАШИШ

• Нефт ва нефт маҳсулотларини ташиш
• Бошқа транспорт воситалари ичида нефт ва нефт маҳсулотларини ташишда темир йўл транспорти асосий ўринни эгаллайди. Бу транспорт тури орқали умумий ташила-диган нефт ва нефт маҳсулотларининг 40 фоизидан ошиқроғи ташилади. Бу маҳсулотлар асосан вагон-цистерналарда, шу жумладан тахминан 2 фоизи бочка-бидонлар ва контейнер-ларда ташилади. Вагон-цистерналарининг юк кўтарувчанлик қобилияти 25, 50, 60, 90 ва 120 м3 бўлиб, улар ичида энг кўп ишлатиладиганлари 60 ва 90 м3 ли цистерналар ҳисобланади. (27-расм).

• Тўрт ўқили (60м3) вагон-цистернанинг умумий чизмаси.

• Вагон-цистерна универсал тўкувчи асбоб, сақловчи пружинали клапан, люк ва нарвон билан жиҳозланган. Сақловчи клапан цистернанинг юқорисида жойлашган бўлиб, цистерна ичидаги босимни мослаб туради. Люк (мўркон) ҳам цистернанинг юқори қисмида жойлашган. Ундан таъмирлаш, тозалаш ҳамда маҳсулотларни қуйиш ва уларни иситиш жараёнларини амалга оширишда фойдаланилади. Универсал тўкувчи асбоб (d200мм) цистернанинг пастки қисмида жойлашган бўлиб, у орқали маҳсулот оқизиб олинади.
• Ўрнатилган тўкувчи асбобларнинг конструкциялари турлича бўлиб, айримлари иситувчи мосламалар билан ҳам жиҳозланган.
• Масалан, Универсал тўкувчи-қуювчи асбоб (УСН) маҳсулотларни иситмасдан тўкишга мўлжалланган. Маҳсулот-ларни иситиб тўкиш учун сув бўғи ва электр энергияси билан иситишга мўлжалланган тўкувчи-қуювчи асбоб (УСНП ва УСНПЭ)лар ишлатилади. УСНП-буғ ёрдамида, УСНПЭ -электр энергияси ёрдамида цистернадаги маҳсулотларни иситади.
• Ҳозирги пайтда маҳсулотларни вагон-цистерналардан тўкиб олиш учун автоматлаштирилган тўкувчи-қуювчи асбоблар; АСН–7В6, АСН–8Б6 ва СПГ–200 асбобларидан фойдаланилмоқда. АСН–7Б суюқ, АСН–8б қуюқ ва СНП–200 юқори қовушқоқли нефт маҳсулотларини тўкиш учун ишлатилади.

Юқори қовушқоқли ва юқори ҳароратда қотувчан нефт ва нефт маҳсулотларини ташувчи вагон-цистерналари ташқи иситувчи «куйлак» (рубашка) ёки ички иситувчи мосламалар билан жиҳозланган бўладилар. Юқори қовушқоқли нефт ва нефт маҳсулотларини иситиш вагон-цистерналарнинг ичида ўрнатилган иситувчи қувур секцияларига сув буғини ҳайдаш орқали амалга оширилади. Ҳосил қилинган ҳароратни камаймаслиги учун цистернанинг ташқи юзаси иссиқлик изоляция қопламаси билан ўралган бўлиб, унинг юзаси металл қавати билан қопланган бўлади. Бундай вагон-цистерналар махсус «Термос» цистерналари деб ҳам аталади. Бундан ташқари вагон-цистерналар ичидаги маҳсулотларни иситиш уларнинг ташқи юзасида ҳосил қилинган буғ кўйлаги ёрдамида амалга оширилади. Иситувчи «кўйлак» цистернанинг пастки қисми (ярмигача) га ўрнатилган бўлиб, унга сув буғи берилади. (28-расм).

• Юқори қовушқоқли ва юқори ҳароратда қотувчан нефт ва нефт маҳсулотларини ташувчи вагон-цистерналари ташқи иситувчи «куйлак» (рубашка) ёки ички иситувчи мосламалар билан жиҳозланган бўладилар. Юқори қовушқоқли нефт ва нефт маҳсулотларини иситиш вагон-цистерналарнинг ичида ўрнатилган иситувчи қувур секцияларига сув буғини ҳайдаш орқали амалга оширилади. Ҳосил қилинган ҳароратни камаймаслиги учун цистернанинг ташқи юзаси иссиқлик изоляция қопламаси билан ўралган бўлиб, унинг юзаси металл қавати билан қопланган бўлади. Бундай вагон-цистерналар махсус «Термос» цистерналари деб ҳам аталади. Бундан ташқари вагон-цистерналар ичидаги маҳсулотларни иситиш уларнинг ташқи юзасида ҳосил қилинган буғ кўйлаги ёрдамида амалга оширилади. Иситувчи «кўйлак» цистернанинг пастки қисми (ярмигача) га ўрнатилган бўлиб, унга сув буғи берилади. (28-расм).
• Турли сурковчи ёғлар, смазкалар юк кўтарувчанлик қобилияти 2,5 ва 5 тоннали цистерна-контейнерларида ташилади. Улар ҳам иситувчи «буғ кўйлаги» билан жихозланган бўладилар.
• Кадоқланган нефт маҳсулотлари (бочкалар, бидонлар ва турли полиэтилен идишларида) бортли вагонларда ташилади.

• 2

• 4

• 1

• 3

• буғ

• 5

• Цистерна ичидаги маҳсулотни буғ кўйлаги ёрдамида иситиш
• 1-нефт маҳсулоти; 2– цистерна; 3– иситувчи кўйлак; 4– сув буғининг кириши; 5– сув конденсатининг чиқиши.