Sarkomastigoforalar sarcomfstigophora

Xivchinlilarning ko‘payishi. Yashil evglena faqat jinssiz bo‘yiga ikki bo‘linib 
ko‘payadi. Volvoks jinssiz ko‘payganida generativ hujayralar ketma-ket bo‘linib, 
yangi yosh koloniyalarni hosil qiladi. Jinsiy ko‘payishda esa generativ hujayralardan 
ayrimlari yirik tuxum hujayra-makrogametani, boshqalari ko‘p marta bo‘linib, juda 
mayda, 
ikki 
xivchinli 
urug‘ 
hujayralar 
mikrometalarni 
hosil 
qiladi. 
Mikrogametalardan biri suv orqali borib, makrogametani urug‘lantiradi. Zigota 
qishlab qoladi. Bahorda undan volvoksning yangi koloniyasi hosil bo‘ladi. 
Hayvonsimon xivchinlilar – Zoomastigina kenja sinfi. Hayvonsimon 
xivchinlilar - yakka yashovchi bir hujayralilar. Ular barcha hayvonlar singari 
geterotrof oziqlanadi. Hayvonsimon xivchinlilar orasida chuchuk suv havzalarida 
erkin hayot kechiradigan hamda odam va hayvonlar organizmida parazitlik qiladigan 
turlari bor. 
Bodolar (Bodo) - ikki xivchinli hayvonlar. Chuchuk suv havzalarida uchraydi. 
Sitoplazmasining xivchinlari asosida pellikulasi bo‘lmaydi. Bu joy orqali 
bakteriyalarni yutib oziqlanadi. 
Tripanozomalar. Odam va umurtqali hayvonlar qonida parazit yashaydi. 
Hujayrasi bir xivchinli tasmaga o‘xshaydi, o‘lchami 20-70 mkm keladi. Rodeziya 
tripanosomasi Afrikaning tropik qismida tarqalgan bo‘lib, mahalliy aholi o‘rtasida 
og‘ir uyqu kasalligini paydo qiladi. Bemor odam juda ozib ketadi; ko‘p uxlaydi; 
davolanmaganida halok bo‘ladi. Tripanosoma tabiatda antilopalarda uchraydi. 
Parazitni odamga se-se pashshasi yuqtiradi. 
Trixomonoslar. Trixomonoslar- to‘rt yoki undan ko‘proq xivchinlar yordamida 
harakatlanadigan parazit hayvonlar. Ichak trixomonosining kattaligi 7-10 mkm. 
Boshqa bir turi odamning siydik - jinsiy yo‘llarida parazitlik qiladi. Jinsiy qin 
trixomonasi keng tarqalgan. O’n ikki barmoq va ingichka ichakda 
yashaydigan lyambliya sakkizta xivchinli bo‘ladi. Lambliya tez ko‘payib, ichak 
faoliyatini buzishi, ba’zan o‘t yo‘llarini yallig‘lantirib, holitsistid paydo qilishi 
mumkin. 

Leyshmaniyalar. Leyshmaniyalar odam terisi 
hujayralari ichida parazitlik qiladi. Ular orasida teri 
leyshmaniyasi ko‘proq uchraydi. Bu parazit terining 
ochiq joylarida “yomon yara” yoki “sharq kuydirgisi” 
deb ataladigan surunkali yara hosil qiladi. Yara 
tuzalgach uning o‘rnida chandiq qoladi. Leyshmanioz 
Turkmaniston, Tojikiston va O’zbekiston janubiy 
hududlarida uchraydi. Kasallik qo‘zg‘atuvchisi - 
leyzmaniyalarni 
iskabtoparlar 
yumronqoziqlardan 
odamga yuqtiradi. 
Ayrim xivchinlilar chumolilar ichagida simbioz
yashaydi. Ular qiyin hazm bo‘ladigan o‘simlik 
sellyulozasini hazm qilishga yordam beradi.