SaqarTvelos teqnikuri universiteti biznes-inJineringis fakulteti ekonikuri kvlevis meTodebi

2. ekonomikuri dakvirveba, misi miznebi da amocanebi, monacemebis interpretaciis problema

ekonomikuri dakvirveba socialuri dakvirvebis saxea, romlis drosac damkvirvebeli (mecnier-mkvlevari an praqtikosi ekonomisti) mizanmimarTulad, organizebulad da gacnobierebulad (Segnebulad) iRebs pirvelad ekonomikur informacias ekonomikuri faqtebis saxiT.

ekonomikuri faqti aris sameurneo cxovrebis movlena, romelic damkvirveblis mier uSualod dakvirvebadia da fiqsirdeba mis mier. ekonomikuri faqti SesaZloa iyos nebismieri socialuri faqti, romelSic aisaxeba, fiqsirdeba esa Tu is sameurneo procesi an movlena.

ekonomikuri faqtebis, cnobebis erToblioba, Tavmoyrili gansazRvruli dasrulebli informaciis masivebis saxiT, aris ekonomikuri aRwera.

ekonomikuri informaciis cnebaSi moiazreba nebismieri ekonomikuri cnoba an codna, romelic gadamuSavebulia pirvelad empiriul doneze. magaliTad, es SeiZleba iyos statistikuri monacemebi, marketinguli gamokvlevebis Sedegebi, ekonomikuri eqsperimentis Sedegebi da sxv.

ekonomikuri aRwera aris sameurneo movlenebis an procesebis mecnieruli aRweris tipi, romlis mizania miRebuli cnobebis gadmocema ekonomikuri mecnierebis enaze rogorc bunebrivi (verbaluri), aseve xelovnuri (simboluri) saxiT.

mecnieruli aRwera ki, SesaZloa ganvmartoT, rogorc pirveladi kvleviTi informaciis gadatana mocemuli mecnierebis (fizika, qimia, biologia) enaze. is amzadebs mocemuli procesis an movlenis kvlevis Semdgom - Teoriul etapze gadasvlas. ra Tqma unda, ekonomikuri aRwera aris ama Tu im sameurneo fenomenis mecnieruli axsna. ekonomikuri axsna aris mecnieruli axsnis erT-erTi varianti, magram misi analizi moiTxovs kvlevis Teoriuli meTodebis gamoyenebas, kerZod, samecniero daskvnis hipoTezur-didaqtikur da induqciur-albaTobiT wesebs. maT Sesaxeb wignis bolo TavebSi iqneba saubari.

Tvisebrivi aRwera iyenebs bunebriv (verbalur) enas, raodenobrivi aRwera ki -xelovnurs (simbolurs, upirveles yovlisa, maTematikurs).

raodenobrivi aRwera xorcieldeba maTematikis enis gamoyenebiT da gulisxmobs sxvadasxva sazomi procedurebis Catarebas. is, viwro gagebiT, SeiZleba ganxilul iqnas, rogorc monacemebis gazomvis dafiqsireba. farTo gagebiT ki, is moicavs gazomvis Sedegebs Soris empiriuli damokidebulebebis povnasac. mxolod gazomvis meTodebis SemoRebiT Cndeba bunebismetyvelebis zust mecnierebad gadaqcevis SesaZlebloba.

mecnieruli aRwera moicavs ara marto ama Tu im faqtis dadgenas, aramed, aseve, maT swor interpretaciasac.

amasTan dakavSirebiT, saWiroa ganimartos, Tu ra aris logikuri interpretacia (an ubralod interpretacia), ramdenadac is mecnieruli kvlevebis gansakuTrebuli meTodia da amasTan, unda gavigoT, isic, Tu ras gulisxmobs ekonomikuri interpretaciis cneba.

interpretacia aris romelime cnebis an mtkicebulobis sxvadasxva semantikuri azris da mniSvnelobis gamovlena. interpretaciis aucilebloba ganpirobebulia bevri cnebisa da mtkicebulebis orazrovnebiT, ris gamoc maTi gageba, an gaazreba, SesaZloa, sruliad sxvadasxvagvari iyos.

ekonomikuri interpretacia aris ama Tu im ekonomikuri cnebis an mtkicebulebis ZiriTadi mniSvnelobebis (semantikuri mniSvneloba) gamokvleva. imaze, Tu rogori ekonomikuri mniSvneloba miewereba ama Tu im cnebas, an mtkicebulebas, aris damokidebuli yvela Semdgomi ekonomikuri daskvnis gageba Cveni oponentebis, Tanamosaubreebis an mkiTxvelebis mier.

ekonomikuri mecnierebis praqtikulad yvela (Tu yvela ara, umetesoba mainc) cneba ama Tu im zomiT moiTxovs avtoriseul interpretacias. es ki, tradiciulad, miiRweva cnebis ganmartebiT.

ganmarteba aris axlad SemoRebuli an ukve arsebuli terminis mniSvnelobis (azris) dazustebis logikuri xerxi. ganmartebis yvelaze ufro gavrcelebuli wesia saxeobrivi an warmoSobis mixedviT gansxvaveba (magaliTad, fuli aris gansakuTrebuli saqoneli, romelic Rirebulebis sazomis, mimoqcevis saSualebis da dagrovebis saSualebis funqciebs asrulebs).

Tumca, ganmartebis SemoReba interpretaciis mxolod erT-erTi wesia rogorc ekonomikaSi, ise sxva disciplinebSic. interpretaciis kidev erTi umniSvnelovanesi wesi formalizaciaa (aseve, masTan mWidrod dakavSirebuli simbolizacia, aqsiomatizacia, maTematizacia da sxv), anu yvelaferi is, razedac ufro dawvrilebiT gveqneba saubari Semdeg TavSi.

ekonomikuri dakvirvebis saboloo mizania sameurneo faqtebis rac SeZleba sruli da yovlismomcveli aRwera. gansazRvruli TanamimdevrobiT gadmocemuli es faqtebi SemdgomSi qmnian dasrulebul erTian sistemas, romelSic samomavlod SesaZloa gamoyenebul iqnas Teoriuli analizi. am etapze mniSvnelovan rols TamaSobs klasifikacia (an, sxvagvarad, tipologizacia) cnebebis dayofa klasebad, tipebad, saxeebad da sxv. an sxvadasxva cnebebis Tavmoyra klasebis, tipebis an sxv. mixedviT.

sxva mecnierebebisagan gansxvavebiT, ekonomikur mecnierebas didi problemebi aqvs aRweridan axsnaze gadasvlisas. saqme imaSia, rom sameurneo mecnierebas Tavisi specifikidan gamomdinare, ar SeuZlia srulad gamoiyenos empiriuli klsifikaciuri meTodebi, romlebic metad farTodaa gavrcelebuli, magaliTad, bunebismetyvelebaSi.

„mxolod aRwera ara aris mecniereba, politikur ekonomiaSi ar aris sufTa klasifikaciuri stadia. ekonomists ar SeuZlia ar daukavSiros Sedegi mizezs“.³⁸ gv. 210.

ekonomikuri kvlevebisaTvis damaxasiaTebeli metad mWidro kavSiri empiriulsa da Teoriuls Soris aqcevs ekonomikur mecnierebas erT-erT yvelaze rTul socialur mecnierebad. ekonomikurma mecnierebam unda dakvirvebisas moaxdinos Teoretizeba, da Teoretizebisas awarmoos dakvirveba. mxolod aseTi gziT SeZlebs igi miuaxlovdes im kanonebis codnas, romlebic sameurneo procesebs marTaven.

j.n. keinsi werda, rom „rac ufro srulia sameurneo movlenebis mmarTveli kanonebis codna, ufro zustia am ukanasknelTa aRwera da klasifikacia“.

ekonomikuri kvlevis umniSvnelovanesi mizania sameurneo movlenebis rac SeiZleba sruli, zusti da Rrma aRwera. ekonomisti-damkvirvebeli, ekonomisti-eqsperimentatori, ekonomisti-empirikosi, romelsac SeuZlia maRal doneze Caataros aRwera da Semdgomi konceptualuri analizisaTvis safuZvlebis Cayra, unda fasdebodes ekonomikur mecnierebaSi aranakleb, vidre maRalkvalificiuri ekonomist-Teoretikosi.