SaqarTvelos teqnikuri universiteti biznes-inJineringis fakulteti ekonikuri kvlevis meTodebi

4. raodenobrivi da xarisxobrivi ekonomikuri meTodebi

ekonomikuri kvlevis meTodebis klasifikacias axdenen imis mixedviT, Tu mkitcebis romel sistemas uyeneben ama Tu im sakiTxis sameurneo problemebis ganxilvisas. aseTi midgomis dros yvela meTodi SeiZleba daiyos raodenobrivad da xarisxobrivad.

ekonomikur kvlevaSi raodenobrivi meTodi – esaa meTodi, romelic emuqreba ekonomikur kvlevaSi gazmovadi sidideebis gamoyenebas, romlebic rogorc wesi gamoixateba cifrebSi.

gazomva – esaa procedura, romlis meSveobiTac gazomvadi obieqtis Sedareba xdeba romelime sxva elementTan da Rebulobs ricxobriv gamoxatulebas gansazRvruli masStabiT an SkaliT. Gazomva ewodeba agreTve erTmniSvnelovnad empriuli sistemas mis elemenebs Soris urTierTobaSi (Semadgenloba, mdgomareoba, xasiaTi da a.S), romelic gamoixateba cifrobriv sistemaSi cifrebs Soris Sesabamiis TanafardobiT. sabolood formirdeba gasazomi obieqts cifrobrivi modeli.

ekonomikur SemecnebaSi xarisxobrivi meTodebis ricxvs miekuTvneba ori ZiriTadi meTodi: maTematikuri da statistikuri. TavianT gamoyenebT mniSvnelobaSi es ori meTodi erTiandeba erT zogad meTodSi – ekonometrikulSi.

ekonomikrui analizis xarisxobrivi meTodisaa ekonomikuri meTodi, romlis drosac gazomvis operacia praqtikulad ar gamoieneba, aramed ZiriTadi yuradReba gadatanilia siyvier aRweraze, iterpretaciaze, gadmocemaze da Seswavlili ekonomikuri obieqtis Semadgenlobis Seswavlaze.

am dros mTavar miznad gvevlineba sakvlevi Taviseburebebs (xarisxis) arsis Seswavla, aseve maTi logikuri ( racionaluri) interpretacia.

aucilebelia miuaxlovdeT azrebis adekvatur gagebas, romelsac adamiani debs sxvadasxva msjelobasa da mqedebaSi.

ekonomikur kvlevasTan dakavSirebiT es niSnavs miswafebas ,,aviTvisoT” da ,,gamovxatoT’’ ekonomikur cnebebSi raodenobrivi mxare Sesaswavli ekonomikuri obieqtebis da movlenebis. ,, gavxsnaT” adamianebis ekonomikuri saqmianobis azri sxvadasxva sameurneo situaciaSi, vupovoT axsna maT ekonomikur qcevas da calkeul qmedebebs.

5. ekonomikuri meTodebis klasifikaciis Sedegebi

SevajamoT pirveli Sedegebi ekonomikuri kvlevis meTodebis klasfikacias:

ekonomikuri kvlevis meTodebi SeiZleba davyoT mecnierul da aramecnierul meTodebad. mecnieruli meTodebi iyofa logikur da aralogikur meTodebad da bolos, ekonomikuri kvlevis logikuri meTodebi SeiZleba daiyos xarisxobribad da raodenobrivad.

ekonomikuri kvlevis meTodebi




aramecnieruli

mecnieruli




religiuri da mistikuri ekonomikuri codna, gaerTianebuli ekonomikuri codna, ,,iluziuri” ekonomikuri codna

aralogikuri

logikuri



raodenobrivi



xarisxobrivi

6. ekonomikuri kvlevis meTodeis kidev erTi mniSvnelovani formaa misi dayofa empirilad da Teoriulad

ekonomikuri kvlevis meTodebis kidev erTi mniSvelovani formaa misi dayofa empiriuliad da Teoriulad.

ekonomikuri Semecnebis empiriuli meTodi – esaa ekonomikuri realobis Semecnebis meTodi, romelic moqmedebs cdebis doneze. arsebobs ori ZiriTadi empiriuli meTodi: ekonomikuri dakvirvebisa da ekonomikuri eqsperimentis, maT mniSvnelovan Semadgenel nawils Seadgens gazomvis procedura.

empiriul doneze mkvlevar-ekonomists saqme aqvs empiriul faqtebTan. igi exeba sameurneo cxovrebas, romelsac akvirdeba da afiqsirebs subieqti – damkirvebeli. esaa nebismieri socialuri faqtori, romelSic asaxulia esa Tu is ekonomikuri procesi an movlena. ekonomikur faqtebs mkvlevari Rebulobs uSalod ekonomikuri dakvirvebaTa da ekonomikuri eqsperimentiT, amastanave xSirad iyenebs ekonomikuri gazomvis proceduras.

ekonomikuri dakvirveba - esaa sameurneo saqmianobis mizanmimarTuli da organizebuli aRqma, romlebic iqneba pirveli misaRebi mecnierul ekonomikuri kvlevisaTvis. damkvirvebeli – afiqsirebs ama Tu im ekonmikuri faqtebs, ise rom dakvirvebis obieqtebze ar moaxdinos aqtiuri zemoqmedeba. es faqtebi SemdgomSi gamoiyeno ekonomikuri kvlevis Teoriul meTodebSi.

ekonomikuri eqsperimenti – esaa romelime sameurneo saqmianobis kvleva masze aqtiuri zemoqmedebiT. amasTan ertad, SeZleba warmoiqmnas axal ekonomikuri pirobebi, romlebic ekonomikuri eqsperimenTiaa miRebuli da cvlis samerneo saqmianobis mimdinareobas saWiro mimarTulebiT, sameurneo saqmianobis mimdinareobas saWiro mimarTulebiT, an TviTon sameurneo saqmianoba iwyeba eqsperimentiTi miRebuli Sedegebis modelirebis gziT. (magaliTad, es SeiZleba iyos maTematikuri eqsperimenti ekonomikaSi, an azrobrivi eqsperimenti ekonomikaSi).

ekonomikuri gazomva, rogorc procedura an operacia avsebs da aRrmavebs ekonomikur analizs, xels uwyobs ekonomikaSi raodenobrivi meTodis xarisxobrivi meTodiT Sevsebas, amaRlebs ekonomikuri codnis sizustes. ekonomikuri mecnierebis progresirebiT izrdeba gazomvidi ekonomikuri faqtebis raodenoba, xdeba statistikuri da maTematikuri meTodebis srulyofa, rac TavisTavad iwvevs ekonomikuri xarisxis amaRlebas.

ekonomikuri Semecnebis Teoriuli meTodebi moqmedeben mecnierulad dasabuTebuli ekonomikuri codnis doneze. maT ricxvs SeiZleba mivakuTvnoT ekonomikuri analizi, ekonomikuri sinTezi, ekonomikuri analogia, ekonomikuri deduqcia, ekonomikuri codnis sferoSi maTematizacia da formalizacia, ekonomikuri interpretacia, aseve ekonomikuri codnis istoriuli da evoliciuri analizi.

ganvixiloT cal-calke:

ekonomikuri analizi (ekonomikur codnis sferos analizi) - esaa dayofa ekonomikur SemecnebaSi, romelime mTlianis Semadgenel niSnebad; aseTi midgoma saSualebas gvaZlevs davadginoT sakvlevi ekonomikur obieqtis struqtura, daviyvanoT maTSi rCeuli martivamde da mivaciloT mas ara arsebiTi; ekonomikuri analizi aseTi saxiT – esaa rTuli ekonomikuri mTlianobis calkeuli elementebis Secnoba.

ekonomikuri sinTezi (sinTezi ekonomikuri codnis sferoSi) – esaa ekonomikuri Secnobis ekonomikuri analizis sawinaaRmdego mxarea, romlis mizania gaaerTianos calkeuli nawilebi, xasiaTebi, elementebi, romlis dayofac moxda ekonomikuri analizis dros ekonomikuri sinTezi aZlierebs ekonomikur analizs da masTan ganuyofel kavSirSia. sinTezis gansakuTrebul saxes miekuTvneba saerTaSoriso sinTezi, sadac ekonomikuri mecniereba amyarebs TavisTvis saWiro Sedegebs da interesdeba sxva socialuri da sabunebismetyvelo mecnierebebiT.

ekonomikuri analogia (analogia ekonomikur mecnierebaSi) – esaa ekonomikuri kvlevis meTodi, romelsac gvTavazobs analogiis damyarebas sxvadasxva ekonomikur obieqtsa da procesebs Soris, Tu amis niSnebi maTSi arsebobs.

Tanamedrove ekonomikur mecnierebaSi ekonomikuri analogia ekonomikuri modelirebis safuZvelia.

ekonomikuri modelireba (modelireba ekonomikur mecnierebaSi) – esaa warmosaxviTi daxasiaTeba erTi ekonomikuri obieqtisa meores mier, romelic specialurad Seqmnili am daxasiaTebis Sesaswavlad. aseT obieqtad iTvleba ekonomikuri modeli. modelis bunebidan da modelirebadi obieqtis xasiaTidan gamomdinare, gamoyofen nivTobriv (sagnobriv) da idealur (logikur) models. ukanaskneli saxesxvaobaa maTematikuri modeli, romelic farTod gamoiyeneba ekonomikur mecnierebaSi.

ekonomikuri induqcia (induqcia ekonomikur SemecnebaSi) – esaa ekonomikuri kvlevis meTodi, romelic dafuZnebulia kero ekonomikuri faqtorebis zogad faqtorebSi gadasvlaze. ekonomikuri induqcia bazisad gvevlineba induqciuri azrovneba (tvini), romelic SeiZleba iyos sruli da arasruli.

ekonomikuri induqcias, romelic gamyarebulia statistikuri da albaTobis Teoriis analizi, ewodeba induqciur-albaTobis, meTodi ekonomikur kvlevaSi.

ekonomikuri deduqcia (deduqcia ekonomikur SemecnebaSi) – esaa ekonomikuri kvlevis meTodi, romelic dafuZnebulia zogadidan, ukve damtkicebuli romelime ekonomikur Teoriaze, an faqtebze romlebic kerZo daskvnebzea damyarebuli ekonomikuri deduqciis bazisad gvevlineba daduqtiuri azrovneba (tvini), ufro farTod mTeli deduqtiuri logika.

ekonomikuri deduqcia emyareba hipoTezuri mtkicebebis wamowevis meTodologiur xerxs (hipoTezas), igi gamodis hipoTezur – deduqciuri meTodis safuZvlad ekonomikur mecnierebaSi.

ekonomikuri interpretacia (ekonomikuri Semecnebis interpretacia) – esaa mniSvnelovani Semadgeneli nawili ekonomikuri analizisa, romelic SeZleba camoyalibdes, rogorc ekonomikuri mecnierebis gansakuTrebuli meTodi. ekonomikuri interpretaciis miznad warmoadgens ama Tu im ekonomikuri kategoriis ZiriTadi mnSvnelobebis Seswavla (semnatikuri mniSvnelobebis), rodesac maszea damokidebuli yvela Semdgomi ekonomikuri daskvnebis gakeTeba.

ekonomikuri codnis formalizacia, rogorc ekonomikuri kvlevis meTodi warmoadgens sameurneo procesebis ganzogadebis formas axdens aseTi formebis abstragirebas am procesebis Sinaarsisagan.

formalizaciis meTods kerZo formad gamodis ekonomikuri codnis maTematikuri formalizacia (maTematizireba). am ukanasknelis arsi mdgomareobs abstraqtul-maTematikuri modelis SeqmnaSi, romlebic sxnian sakvlevi sameurneo procesebis arss. ekonomikuri codnis maTematizacia, rogorc ekonomikuri kvlevis meTodi, farTodaa gavrcelebuli tanamedrove ekonomikur analizSi, aman warmoSva zogierTi mecnieris mosazreba, rom ekonomikuri mecniereba CaiTvalos Sualeduras sabunebismetyvelo da socialur mecnierebebs Soris.

ekonomikuri kvlevis istoriuli meTodi dafuZnebulia ama Tu im sameurneo procesis an obieqtebis Seswavlaze. amasTan gansakuTrebuli yuradReba eqceva konkretuli ekonomikuri movlenebisa da faqtebis analizss istoriuli meTodi gvexmareba sameurneo movlenebis analizSi (ekonomikuri istoria) ise ekonomikuri azris (ekonomikuri azris istoria), romelic mosdevs ekonomikur istorias (ekonomikur moZvelebata istoria).

ekonomikuri kvlevis evoluciuri meTodi esaa sameurneo obieqtebis analizis meTodi, romelic iyenebs darvinizmis Teoris ,,brZola arsebobisTvis” da ,,Zlierebi imarjveben”: sxva gagebiT evoliciuri meTodi – esaa ,,gasworebuli” istoriuli meTodi, romelic afiqsirebs istoriul ,,SemTxveviTobasa” da ,,ryevebs”.

ekonomikuri kvlevis evoluciuri meTodi avsebs da aRrmavebs istoriul meTods, aaxloebs mas sabunebismetyvelo mecnierebis kvlevis meTodebTan, xels uwyobs mis eqstapolacias mimaval sameurneo fenomenebTan.

evoluciuri da istoriuli meTodi xandaxan SeiZleba warmovadginoT, rogorc genetikuri meTodis ori saxe – socialuri movlenebis kvleva, romlebic dafuZnebulia maTi ganvitarebis analizze. es meTodi moiTxovs sami momentis dafiqsirebas: a) ganviTarebis sawyisi pirobis; b) misi ZiriTadi etapebis; g) ganvitarebis Ziritadi tendenciebis.

genetikuri meTodis Ziritadi amocanaa – gaanalizos procesebis sxvdasxva sibrtyesa da doneze, aseve droSi anu gaanalizos oieqtis ganviTarebis mTeli xazi da tendenciebi.