“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

“SANOAT VA XIZMAT KO‘RSATISH SOHALARINING RAQAMLI TRANSFORMATSIYASI: 
TENDENSIYALAR, BOSHQARUV, STRATEGIYALAR”
181
таркибий такомиллаштиришларга туртки бермоқда. Тармоқли тузилмалар фаолияти бир 
томондан Ўзбекистон иқтисодиётдаги таркибий номунатосибликларни ва макроиқтисодий 
нисбатлардаги оғишларни бартараф этишда жуда муҳим бўлиб, иккинчи томондан, 
ривожланган бозор тизимлари учун жуда муҳимдир. 
 
 
Маҳмудов Мираббос Фазлиддинович,
Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий тараққиёт ва камбағалликни 
қисқартириш вазирлиги ҳузуридаги Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий 
тадқиқотлар институти докторанти,
Хакимов Зиёдулла Ахмадович, Тошкент давлат иқтисодиёт университи 
Тармоқлар иқтисодиёти кафедраси докторанти 
 
САНОАТ КЛАСТЕРЛАРИ ИННОВАЦИОН ИҚТИСОДИЁТНИ 
ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ АСОСИЙ ДРАЙВЕРИ СИФАТИДА 
 
Аннотация. 
Мақолада
 
кластерларнинг 
инновацион 
иқтисодиётни 
шакллантиришдаги роли ва аҳамияти очиб берилган. Саноат кластерларининг “Саноат 
4.0”га трансформациясининг асосий стратегик йўналишлар аниқланган. Саноат 
кластерлари 
“
Саноат 4.0” ўтиш шароитида асосий инновацион хаб вазифасини бажариши 
асослаб берилган.
Калит сўзлар: 
кластер, саноат класртерлари, саноат 4.0, патент, траннсформация, 
агломерация, инновация, фан, таълим, тадқиқотлар. 
Ўзбкистонда ҳам саноат кластерларини шакллантиришга юқори даражада аҳамият 
қаратилмоқда. Мамлакатда 2017-2021 йиллар давомида айнан кластерлар фаолиятини 
ташкил этиш ва унинг инфратузилмасини яратиш, моддий техник базасини кучайтириши, 
имтиёзлар тақдим этишга қаратилган жами 50 дан ортиқ Ўзбекистон республикаси 
Президенти ва Вазирлар маҳкамасининг фармон ва қарорлари ҳамда меёрий хужжатлар 
қабул қилинди. 2017 йилдан кейинги даврда кластерлаш амалиёти иқтисодиётнинг 
деярли барча тармоқларида жорий этила бошланди. Жумладан, саноат, агросаноат, 
фармацевтика, қишлоқ хўжалиги машинасозлиги, кимё каби тармоқларда кластер тизими 
жорий этилди. Бундай вазиятда саноат кластерларини “Саноат 4.0”га мослашувчан 
стратегик йўналишларни белгилаш долзарб вазифлардан биридир.
XXI аср “Саноат 4.0” асри, чунки у юқоридаги хусусиятларни ўзида мужассам этган 
ва замонавий глобал иқтисодиётнинг барча долзарб тенденцияларига мос келади. 
Жаҳонда кичик корхоналар агломерацияси ташкил этиш орқали глобал миқёсда 
рақобатбардошликни таъминлашнинг замонавий стратегик йўналиш сифатида кластерлар 
кенг қўлланила бошланган. Aнъанавий ишлаб чиқаришнинг рақамли трансформацияси ва 
“Саноат 4.0”нинг марказий нуқтаси сифатида саноат кластерларининг пайдо бўлиши 
инновацияларнинг мисли кўринмаган даражада ўсишига туртки бўлди.
Жаҳон иқтисодиётидаги сўнги инқирози “Coved-19” вирусининг бутун дунё бўйлаб 
тарқалиши оқибати бўлди. Икки инқироз давридаги инновацион тенденцияларини 
солиштириш натижалари ўзига ҳос ўхшашликларни намоён этди. 2019 йилда 
талабномалар сони 4,8 фоизга камайган бўлса, 2020 йилда ҳам пасайиш кузатилган.
Кластерлаш концепциянинг асосий жиҳати шундаки, агар маълум географик 
ҳудудда етарли ресурср, билим ва малакалар тўпланган бўлса, бу маълум бир иқтисодий 
фаолиятнинг бошқа жойларига нисбатан барқарор рақобатдош устунликни беришидир. 
Саноат кластери концепцияси XX аснинг охири ва XXI асрнинг бошларида барча 
мамлакатлар маҳаллий саноатини бошқаришнинг энг замонавий концепцияси сифатида 
майдонга чиқди. Асосий эътибор минтақавий ривожлантириш мақсадларига, жумлдан 
бандлик, рақобатда устунлик ва қўшилган қиймат яратишга юқори даражада аҳамият 
қаратилди. Кластерлар асосий бизнес самарадорлиги ва минтақавий ривожланишга доимо 

---