Sanoat. Uning milliy iqtisodiyot rivojidagi roli va o’rni

Energetika tarmogi respublika xalk xujaligining negizi, iktisodiyot va fan-texnika tarakkiyotining mustaxkam poydevori xisoblanadi. Uzbekiston energetika tizimi umumiy kuvvati 11,7 mln kVt bulgan 37 issiklik va gidravlik elektro stansiyalarni uz ichiga olgan. Ular yiliga 55 mlrd dan ortik elektr energiyasi ishlab chikarish imkoniyatiga ega. Uzbekiston energetika tizimining barcha kuchlanishlardagi elektr tarmoklari umumiy uzunligi kariyb 228 ming km. ni tashkil etadi. Tarmok transformatorlarining umumiy kuvvati 42,6 MVA ga teng. Xozir respublika energetika tizimida 50 minga yakin xodim ishlaydi.
Yokilgi sanoati respublika yokilgi-energetika majmuasining asosiy tarmogini tashkil etadi va barcha turdagi yokilgini kazib olish, tabiiy gazni tozalash va yetkazib berish, neft maxsulotlarini kayta ishlash korxonalaridan iborat. Ular xalk xujaligining barcha buginlarida xizmat kursatadi. Yokilgi sanoatining yirik korxonalari Toshkent, Fargona, Buxoro, kashkadaryo, Surxondaryo viloyatlarida joylashgan.
Neft sanoati yokilgi sanoatining eng muxim tarmoklaridan biri xisoblanadi va neftni kayta ishlash korxonalaridan tashkil topadi. Xozirgi davrda sanoatning bu tarmogi mamlakat xalk xujaligi va axolining neftga bulgan talabini tula kondirish imkoniyatlariga ega buldi. Shu sababdan xam bu tarmokning axamiyati bekiyos.
Neftni kayta ishlash sanoati soxasida Oltiarik, Fargona, Buxoro neftni kayta ishlash zavodlari ishlab turibdi. Fargona zavodi surkov moylar va yonilgi ishlab chikarishga ixtisoslashgan, ishlab chikarish buyicha 30 dan ortik texnologik kurilmaga ega. Oltiarik neft zavodi esa yonilgi yunalishida: Kukdumalok neft-gaz koni ochilgandan keyin 1993 yildan Fransiyaning TEKNEP firmasi bilan xamkorlikda Buxoro viloyatining korovulbozor tumanida Buxoro neftni kayta ishlash zavodi kurilishi boshlandi. Uning yiliga 2,5 mln tonna gaz kondensatini kayta ishlash kuvvatiga ega bulgan 1-navbati 1997 yil avgustda ishga tushirildi. Neftni kayta ishlash zavodlarida yukori oktanli benzin, dizel yokilgisi, koks, parafin, motor moylariga kushilmalar, yengil mashinalar uchun motor va surkov moylari (kompressor, turbina, urchuk moylari), kerosin, bitum, suyultirilgan neft gazlari (butan, texnik propan va b.), mazut kabi 50 dan ortik turdagi neft maxsulotlari ishlab chikariladi. Yangi maxsulot turlari ishlab chikarish dasturiga muvofik yangi texnologiyalar uzlashtirilmokda.
Xozirgi davrda respublika neft sanoati korxonalarining kuvvati bir yilda 11 mln. tonna neftni kayta ishlash imkonini beradi.
Keyingi yillarda amalga oshirilgan tadbirlar natijasida neft (gaz kondensati bilan birga) kazib olish xajmi yukori sur’atlarda usib bormokda.