Sanoat texnologiyasi

Download 2,53 Mb. bet 64/71 Sana 24.06.2022 Hajmi 2,53 Mb. #699702

Bog'liq
03412f50849211e677f7c5c9e94e4975 Optika S. Astanov.pdf

Bu sahifa navigatsiya:

• KOMPTON

LEBEDEVPYOTR

NIKOLAYEVICH (1866- 1922) – Rus fizigi. 1895-yilda millimetrli magnit to’lqinlarni tarqatuvchi va qabul qiluvchi generatorni yasashga muvofaq bo’lgan. Elektromagnit to’lqin- larning qaytishi, ikkilanib sinishi va interferensiyalanishi- ni o’rgangan. 1899-yilda tajriba asosida yorug’likning bosimi mavjudligini aniqladi. 1907- yilda gazlarda vujudga keladi- gan yorug’lik bosimini aniqladi va buning natijasida kometalar dumi holatini molekulalararo ta’sir kuchlariga bog’liqligi va bu kuchlarning yorug’lik bosimiga bog’liqlignii o’rgan- gan. Shu bilan birga akustika yo’nalishida ilmiy ish olib borgan va ultra akustika bilan shug’ullangan.

Maksvell nazariyasiga ko’ra, ma’lum sirtga tusha- yotgan elktromagnit to’lqinlarni vujudga keltiradigan bosim quyidagicha aniqlanadi:
^E
_P ^e _E ^e

c
Shu bilan birga sirtga tushayotgan yorug’likning qaytishi natijasida vujudga keladigan bosim
^Pq
_{Bu bosimlarning yig’indisi} ^{p (1 )} _.
bu yerda: ρ yorug’lik tushayotgan muhitning yorug’lik qaytarilish koeffitsiyenti.
Bu tenglamadan ko’rinadiki, qaytaruvchi sirtlarda yorug’likning yutiluchi sirtlarga nisbatan bosimi ikki
marortaba oshadi. Yorug’lik bosimini aniqlashda
L
shar shaklidagi kolbaga tushiriladi va kolba ichida yorug’likni qaytarishk darajasi turlicha bo’lgan plastinkalar joylashtirilgan. Bular barchasi aylanuvchi uskunada joylashtirilgan. Aylanuvchi uskunaning ko’rinishi 16.5- rasmda keltirilgan.
ebedev quyidagi sxemada keltirilgan uskunani tayyorladi. Qurilma yorug’lik manbai, linza va ko’zgular tizimlaridan iborat bo’lib, ular yordamida yorug’lik




16.2-rasm. Lebedev tajribasidagi aylanuvchi uskuna.

_Natijada ^{p (1 )} _yoki
P ^E _{(1 )}
c
bo’ladi.