Sanoat sohalari texnologiyasi

Epidermis 
– epitelial to‘qimalardan tashkil topgan bo‘lib, teri qoplamining tashqi qavati 
hisoblanadi. Epidermis tashqi qavati shoxlangan, har xil shakldagi hujayralarning zich 
yotqizilgan to‘plamidan iborat. Uning qalinligi taxminan teri qalinligining 0,5-1,0 % ni tashkil 
etadi. 
Epitelial to‘qimalardagi chegaralari aniq ifodalangan hujayralar bir yoki ko‘p qavatli 
epiteliylarni hosil qilish qobiliyatiga ega. Unda qon tomirlari bo‘lmaydi. Hujayralarning 
oziqlanishi va almashinuv sharoitlarining o‘zgarishi, yuqori qavatlarning shoxlanishiga olib 
keladi. 
Epidermis hayvon hayotida katta fiziologik ahamiyat kasb etadi. Namlikning bug‘lanishini 
va quyi qavatlarga bakteriyalar kirishini to‘xtadi, tananing issiqlik berishini bir oz kamaytiradi. 

---

283 
Epidermis , quyida yotgan qavat- dermaga soch xaltachalari va har xil bezlar, shuningdek 
dermaga botgan ko‘psonli g‘uddalari bilan kirib o‘sgan bo‘lib, dermaning silindrsimon 
g‘uddalari ham xuddi shunday epidermisga kirib ketganligi tufayli, epidermis derma bilan zich 
bog‘langan. Dermaning g‘uddalari orqali qon tomirlari epidermis hujayralarini oziqlantiradi. 
Epidermisga botgan derma g‘uddalarining joylanishi, shakli va kattaligi har xil bo‘lib, teri turiga 
bog‘liq bo‘ladi. SHuning uchun tayyor terida “mereya” deb ataladigan yuza qavatining o‘ziga 
xos tasviri hosil bo‘ladi. 
Odatda epidermisda ikkita qavatga: ichki (nishli yoki malpigiy) va tashqi (shoxlangan yoki 
tashqi) qavatlarga ajratiladi. 
Ichki qavat
bevosita dermaga tutashgan bo‘lib, asosan tirik hujayralardan tashkil topgan. 
Hujayralarning shakli va holatiga qarab uni uch qismga: asosiy (haqiqiy nishli yoki bazal), 
qiltiqsimon (to‘rli) va donli qavatlarga bo‘lish mumkin. 
Asosiy qavatda
hosil bo‘lgan har bir hujayra o‘sish va qarish jarayonida, o‘zining 
silindrsimon shaklini asta –sekin o‘zgartirib, qiltiqsimonga aylanadi, unda donchalar paydo 
bo‘ladi. So‘ngra ezilgan holatga o‘tib, sekin asta shoxlanadi. Hujayralar ushbu metabolik 
o‘zgarishlardan har xil tezlik bilan o‘tadilar, shuning uchun har xil qavatlarning hujayralari bir 
vaqtda hosil bo‘lishi mumkin. 
Epidermisning asosiy qavati (haqiqiy nishli) ostida, ko‘p qirrali hujayralar qatoridan 
tashkil topgan