Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish

Tbv=
2
2
1
)
(
Q
Т
Т
Х

 
Is=
Òbv
Õ
Q
Ò
Ò
1
)
(
2
2
1


 
Tbv –
kapital xarajatlarning o‘z-o‘zini qoplash 
muddati; 
 
Is 
–
solishtirma 
iqtisodiy 
samaradorlik 
koyeffitsiyenti. 

---

9 
Kqo’sh=K2 - K1 
Kqo’sh= K2 - K1

1
2
Q
Q
 
Kqo’sh –
qo‘shimcha kapital qo‘yilmalar, 
so‘m.; 
K2, K1 –
baza va loyihalashtirilayotgan yildagi 
variantlar uchun zarur bo‘lgan umumiy kapital 
xarajatlari, so‘m. 
 
 
Xulosalar
Mehnatni tashkil qilish – mehnat jarayoni boshlanishdan oldin ob‘ekt va 
maqsadni belgilash, uslub va vositalarini tanlash hamda mehnat jarayonida ularni 
rioya qilinishi va ularning maqsadga erishishi uchun ishlashini ta‘minlash 
demakdir.
Hozirgi zamon ishlab chiqarishda mehnatni tashkil etish deganda mehnatni 
muttasil va optimal ishlashni ta‘minlash, ishlab chiqarish ijrochilari va moddiy 
texnika shart-sharoitlari o‘rtasidagi aloqalar tizimini yaxshilashni mehnat 
jarayonini to‘g‘ri amalga oshirishni mehnat samaradorligini oshirishni tushunmoq 
kerak. Bunda mehnat taqsimoti va kooperatsiyasi, mehnatni me‘yorlash, mehnat 
intizomi, mehnat va dam olish rejimi, mehnat sharoitlari, mehnat muxofazasi, 
mehnat haqi, kadrlar tayyorlash, ularga bilim berish va ularning malakasini 
oshirish kabilar mehnatni tashkil etishning tarkibiy qismlaridir. 
Ishlab chiqarish hududining bitta ish bajaruvchiga yoki bir guruh ishchilarga 
ajratib berilgan hamda mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmat ko‘rsatish uchun 
kerakli bo‘lgan mehnat qurollari va mehnat buyumlari bilan yetarli ta‘minlangan 
maydoni (uchastkasi) ish joyi, deb ataladi. 
Ish joyini tashkil etish deganda, har bir ish joyida yuqori mehnat 
unumdorligiga erishish uchun zarur bo‘lgan hamma sharoitlarni ta‘minlash bilan 
bir qatorda, jihozning texnikaviy imkoniyatlaridan to‘la foydalanishni, mehnatning 
mazmunini boyitishni, xodimning sihat-salomatligini ehtiyot qilishni ta‘minlashga 
qaratilgan kompleks tadbirlar rejalarini ishlab chiqish tushuniladi.

---

Mehnatni ilmiy tashkil qilish tadbirlarining iqtisodiy samaradorligi – bu 
mehnatni ilmiy tashkil etish bo‘yicha rejalashtirilgan ishlar natijasi, ya‘ni 
erishilgan iqtisodiy samaradorlikning jonli va o‘tmishdan mehnatga nisbatidir.