Erkin iqtisodiy zonalar – 1) davlatlararo kelishuvlarga yoki maxsus qonunlarga muvofiq, xo’jalik va tashqi iqtisodiy faoliyat bilan shug’ullanish uchun imtiyozli soliq, moliya, huquqiy sharoitlar joriy qilinadigan muayyan hududlar; 2) mintaqani jadal ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish uchun mamlakat va chet el kapitalini, istiqbolli texnologiya va boshqaruv tajribasini jalb etish maqsadida tuziladigan, aniq belgilangan ma’muriy chegaralari va alohida huquqiy tartiboti bo’lgan maxsus ajratilgan hudud. Xorijiy va mahalliy tadbirkorlarni jalb etish maqsadlarida tashkil etiladi va ularda zarur ishlab chiqarish va ish yuritish infratuzilmasi barpo etiladi. Erkin iqtisodiy zonalar, ko’p hollarda, davlatlararo tutash hududlarda, xalqaro aeroportlar, port shaharlarda yoki transport yo’llari tutashgan hududlarda tashkil etiladi. O’zbekistonda bunday zonalar Navoiy viloyati Karmana tumanida va Toshkent viloyati Angren shahrida tashkil etilgan.
Yuridik shaxs – fuqarolik huquq va majburiyatlarining sub’ektlari hisoblanuvchi korxona, muassasa, tashkilotlar. O’zbekiston Respublikasi fuqarolik qonunchiligiga ko’ra, yuridik shaxs o’z mulkida, xo’jalik yuritishida yoki operativ boshqaruvida alohida mol-mulkka ega bo’lgan hamda o’z majburiyatlari yuzasidan ushbu mol-mulk bilan javob beradigan, o’z nomidan va mulkiy va shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega bo’la oladigan va ularni amalga oshira oladigan, majburiyatlarni bajara oladigan, sudda da’vogar va javobgar bo’la oladigan tashkilotdir.
Yuridik shaxslardan olinadigan soliq – qo’shilgan qiymat solig’i, korxona va tashkilotlarning daromadi(foydasi)dan olinadigan soliq, aktsizlar, yo’l fondini shakllantirish uchun manba sifatida foydalaniladigan soliqlar, korxona mol-mulki solig’i, er uchun to’lovlar, reklama solig’i, birjada amalga oshirilgan bitimlardan olinadigan yig’im, mahalliy auktsion va lotoreyalarni o’tkazish huquqi uchun litsenziya yig’imi, boshqa soliq, yig’im va majburiy to’lovlardan iborat.
Yalpi ichki mahsulot (YaIM) – mamlakat iqtisodiy faoliyatining muayyan davr davomidagi umumiy natijalarini tavsiflaydigan ko’rsatkich. Mamlakat hududida joylashgan barcha korxonalar (chet el va qo’shma korxonalari ham shu hisobga kiradi) jami ishlab chiqarish omillari bilan ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlarning bozor qiymatlaridagi ifodasi bo’lib, uning miqdori milliy hisoblar tizimi asosida hisoblab chiqiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |