Sanoat ishlab chiqarishini tashkil etish

Korporativ huquq tushunchasi

Korporativ huquq — bu korxonada ishlab chiqilgan qoidalar tizimi bo‘lib, manfaatdor tomonlarning irodasini ifodalaydi va tashkilot faoliyatining turli tomonlarini tartibga soladi (11-rasm).
Korporativ huquqning belgilari:

• 
  korporativ huquq me’yorlardan, ya’ni umumiy xarakterga ega bo‘lgan o‘zaro munosabatlar qoidalaridan tarkib topgan bo‘ladi;
  
• 
  korporativ huquq o‘zi bilan tashkilot faoliyatining barcha tomonlarini tartibga soluvchi me’yorlar tizimini tashkil qiladi;
  
• 
  korporativ me’yorlar tashkilotning har bir a’zosi, korxonaning har bir xodimi uchun majburiy bo‘ladi;
  
• 
  korporativ me’yorlar, odatda, yozma shaklda ifodalanadi va ularni o‘rnatish shakli sifatida korporativ hujjatlar xizmat qiladi;
  
• 
  korporativ me’yorlar korxonada qabul qilinadi va alohida mustaqil birlashma jamoasining irodasini ifodalaydi;
  
• 
  korporativ me’yorlar buzilganda, majbur qilish yo‘li bilan ta’minlanadi.
  

Korporativ me’yoriy hujjatlar quyidagi talablarga javob berishi shart:

• 
  ob’ektiv haqqoniylikni aks ettirishi lozim;
  
• 
  amaldagi qonunchilikka zid kelmasligi zarur;
  
• 
  kompaniyaning barcha a’zolari va xodimlari uchun tushunarli bo‘lishi zarur;
  
• 
  me’yorlarning betartib to‘plamini tashkil qilmasdan, balki ma’lum bir tuzilmaga ega bo‘lishi lozim;
  
• 
  barcha zarur rekvizitlarga ega bo‘lishi kerak.
  

Korporativ boshqaruvning global andozalari quyidagilardan iborat:

• 
  moliyaviy hisobotning xalqaro andozalari (XX asr 90-yillarining ikkinchi yarmi);
  
• 
  Jahon Bankining korporativ boshqaruvning holatini yaxshilash global dasturi. U turli mamlakatlarda korporativ boshqaruv va kompaniyalar faoliyati haqidagi axborotlarni oshkora qilish milliy tizimlarini sezilarli darajada yaxshilashga qaratilgandir (1998);
  
• 
  Birlashgan millatlar tashkilotining Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT) Kengashi tomonidan 1999-yil may oyida qabul qilingan Korporativ boshqaruv tamoyillari.
  

- korporativ huquq (ichki tashkiliy me’yorlar);


- aksiyadorlik jamiyatlarining korporativ me’yorlar


- aksiyadorlik huquqi (aksiyadorlik jamiyatlariga nisbatan markazlashtirilgan me’yorlar);