Sanoat binolari

6-MA’RUZA (4 soat)


SANOAT BINOLARINING KONSTRUKTIV ELEMENTLARINI KOORDINATSION O‘QLARGA BOG‘LASH.


REJA :

1. 
   Sanoat binolarini loyixalashda namunaviy unifikatsiyalangan prolet va seksiyalar.
   
2. 
   Sanoat binolarining konstruktiv elementlarini modul koordinatsion o’qlarga boglash
   

Tayanch so‘zlar va iboralar: Unifikatsiyalangan namunaviy (tipovoy) prolyot (UTP (UNP)), unifikatsiyalangan namunaviy (tipovoy) seksiya (UTS (UNS)), issiqlik bloki, ustunlar to‘ri, o‘zaro almashinish, issiqlik choklari, nol boglanish, “250 mm” li bog‘lanish, “500 mm” li boglanish, chet va burchak kator ustunlari, ko‘prikli kran, ichki va tashki Yuk ko’taruv konstruksiyalari.

Sanoat binolarining xajmiy tarxiy echimlari birinchi navbatda unda amalga oshiriladigan tehnologik jarayonga boglikdir va sanot binolarida tehnologik jarayon ishlab chiqarishning maxsus tehnologik sxemasi orkali amalga oshiriladi. Umumiy talablarga kura sanoat binolarini tarxda murakkab bulmagan tarzda oddiy kurinishli xolatda loyixalash tavsiya etiladi. Zamonaviy amaliyot bir xil turdagi, lekin turli xil tehnologik jarayonlarga ega bo’lgan sanoat binolarini bir binoda loyixalash maksadga muvofikligini ko’rsatadi. Sanoat binolarini gabaritli sxemalar asosida loyixalash ularda tipizatsiya prinsiplarini amalga oshirishning yagona Yulidir. Kupgina turdagi sanoat binolarini loyixalashda unifikatsiyalangan namunaviy (tipovoy) prolyotlar yoki unifikatsiyalangan namunaviy (tipovoy) seksiyalarni kullash ijobiy turdagi ishlardan sanaladi.

Ushbu xajmiy elementlar binolarning gabaritlari, yuklanishlari va konstruktiv echimlari bo’yicha tipizatsiya talablariga javob beradi. Unifikatsiyalangan namunaviy (tipovoy) prolyot (UTP (UNP)) uz xajmi bo’yicha binoning bir prolyot eni va uzunligi bo’yicha kup xollarda issiqlik (tempiraturnыe) chokigacha bo’lgan xajm (blok)ni uz ichiga olib urta va chet kator (chap va ung) prolyotlariga bulinadi. Unifikatsiyalangan namunaviy (tipovoy) seksiya (UTS (UNS)) uz xajmi bo’yicha binoning bir yoki bir necha prolyoti eni va uzunligi bo’yicha issiqlik (tempiraturnыe) chokigacha bo’lgan xajm (blok)ni uz ichiga kamrab oladi.
Issiqlik bloklarining uzunligi odatda 72 yoki 144 m. uzunlikda loyixalanib qavatning yoki xonaning balandligi binoda olib boriladigan tehnologik jarayondan kelib chiqkan xolda belgilanadi. Rejalashtirilishiga qarab binolarni loyixalashtirishda uch turdagi UTS (UNS)lardan foydalaniladi. 1-tur binoning bor uzunligi va eni bo’yicha; 2-tur binoning faqat uzunligi bo’yicha; 3-tur kup prolyotli binolarga yonbosh kilib loyixalanadigan bir yoki ikki seksiyali UTS (UNS) lar.
Bir qavatli sanoat binolarini loyixalashda ko‘prok rejada o‘lchamlari 72X72 va 144X72 m. xamda ustunlar turi 24X12 va 18X12 m. bo’lgan UTS (UNS)lardan foydalaniladi, chunki ushbu turdagi UTS (UNS) lar uchun xozirgi kunda barcha ishchi loyixa xujjatlari mavjuddir.
Sanoat binolarida konstruktiv elementlarini modul koordinatsion o’qlarga boglash ishlarini amalga oshirishdan maksad, modul koordinatsion o’qlaridan konstruktiv elementlarning qirrasigacha ( do grani) yoki ularning kesimlaridagi geometrik o’qlarigacha bo’lgan masofalarni aniklashdir. Konstruktiv elementlarini modul koordinatsion o’qlarga boglash orkali konstruksiyalarni o’zaro almashinishini taminlash va yonbosh (dobornыe) elementlarni kullash sonini kamaytirishga erishish mumkin. Sanoat binolarida konstruktiv elementlarini modul koordinatsion o’qlarga boglash unifikatsiyalashning talab va yigma elementlar nomenklaturasining cheklov darajasini xisobga olgan xolda ishlab chiqilgan bulib quyidagicha tartibga keltirilgan:
a) ichki ustunlarning modul o’qlari ( issiqlik choklariga tegishli bulmagan) ularning geometrik o’qlari bilan kesishadi;
b) karkasning chet kator ustunlari buylama modul o’qlarga nisbatan turli xil boglanishga ega buladi, yani nol boglanish (ustunning tashki qirrasi bo’yicha), 250 mm li va 500 mm li boglanish ( ustunning tashki qirrasidan). Boglanishning kaysi turini qabul qilish binodagi yuk ko’taruv jixozining turi va kuchiga boglik buladi.
v) balandligi bo’yicha turli xil bo’lgan o’zaro parallel va perpendikulyar prolyotlar juft ustunlar orkali loyixalanadi, chet va burchak kator ustunlari buylama koordinatsion modul o’qlariga nisbatan nol , 250 va 500 mm li boglanishga ega bulishlari mumkin. Juft ustunlarga maxkamlangan tashki devorlar xamda tom yopmalari orasidagi masofa (bushlik) esa eni 300, 350, 400, 500, 1000, 1250 va 1500 mm. bo’lgan maxsus tuldirish elementlari (vstavka) bilan tuldiriladi.
g) kundalang issiqlik choklarini loyixalashda (joylashtirishda) chok o’qlari koordinatsion modul o’qlari bilan birgalikda qabul qilinadi, ustunlarning geometrik o’qlari esa koordinatsion modul o’qlaridan 500 mm. masofada joylashtiriladi.
d) buylama issiqlik choklarini loyixalashda (joylashtirishda) ustunlarni buylama o’qlarga boglash xuddi chet kator ustunlarini buylama o’qlarga boglashdek amalga oshiriladi. Ustunlarga maxkamlangan tashki devorlar xamda tom yopmalari orasidagi masofa (bushlik) esa kundalang issiqlik choklarini loyixalashda (joylashtirishda)gi kabi eni 300, 350, 400, 500,1000, 1250 va 1500 mm. bo’lgan maxsus tuldirish elementlari (vstavka) bilan tuldiriladi.
e) ko‘prikli kranlarning yuk ko’tarish kobiliyati 50 tonnagacha bo’lganda kran osti to’sinlarining o’qlari binoning buylama o’qlariga nisbatan 750 mm. masofadagi boglanishga ega buladi, yuk ko’tarish kobiliyati 50 tonnadan ziyod bo’lganda esa 1000 mm. masofada boglanishga ega buladi.