Самиғов н. А. Бино

Оғир бетоннинг ишлатилиши

Оғир бетон асосан темирбетон ва арматураси аввалдан тарангланган темирбетон конструкциялар тайѐрлашда ишлатилади. Сиқилишдаги мустаҳкамлигига нисбатан оғир бетон қуйидаги лойиҳа маркаларга бўлинади: М50, М75, М100, М150, М200, М250, М300, М350, М400, М450,
М500, М600, М700 ва М800. Юқори маркадаги бетонлар (М500-М800) арматураси аввалдан тарангланган конструкцияларни тайѐрлашда ишлатилади. Оғир бетон асосида тайѐрланган арматураси аввалдан тарангланган темирбетоннинг киришиши ва юк таъсирида вақт бўйича деформацияланиши кам бўлади.
Ўта юқори маркадаги бетонлар М600-М1000 юқори маркадаги портландцемент, юқори сифатли тўлдиргичлар асосида тайѐрланади,
СЦ0,27-0,45 бўлади. Юқори маркадаги бетонлар мажбурий аралаштирадиган бетонқоргичларда тайѐрланади, комбинациялашган усулларда (юк остида титратиш, титратиш-пресслаш ва бошқалар) зичлаштирилади.
Юқори маркадаги бетонларни ишлатиш конструкциянинг кўндаланг кесим ўлчамларини камайтиради, арматурани 10-12% тежайди, бошланғич суткаларда нормал шароитда мустаҳкамлиги тез ўсгани учун термоишлов беришга зарурат бўлмаслиги мумкин.
Оғир бетоннинг чўзилишдаги мустаҳкамлиги қуйидагича (МПа): 1,0; 1,5; 2,0; 2,5; 3,0; 3,5; 4,0. Оғир бетоннинг чўзилишдаги мустаҳкамлигининг юқорилиги йўл ва аэродром қопламалари, гидротехник бетон ва бошқа махсус бетон турларини олишда муҳим аҳамиятга эгадир. Оғир бетон юқори даражада едирилишга, радиоактив нурларга, биологик муҳитларга, совуққа ва ҳарорат таъсирига бардошли бўлади. Бу махсус хоссалари оғир бетондан махсус темирбетон конструкциялар тайѐрлашда фойдаланилади.
Майда донали бетон юпқа ва армоцемент конструкциялар тайѐрлашда ишлатилади. Майда донали бетон таркибида йирик тўлдиргич бўлмаслиги сабабли цементнинг миқдори кўпаяди, шу сабабли киришиши ва юкдан вақт бўйича деформацияланиши юқори бўлади. Майда донали бетонлар енгил ва мустаҳкам қобиғли ѐпма темирбетон конструкциялар, конструкцияларни кучайтиришда торкрет таркиблар тайѐрлашда ишлатилади.

7.