Самиғов н. А. Бино

Изол мастикаси резина кукуни (резина чиқиндиси), битум, кумарон полимери, толали дисперс тўлдиргич (масалан, асбест) ва антисептик (антрацен мойи) аралаштирилиб тайѐрланади. Изол мастикаси 80-100⁰С ҳароратгача қиздирилган ҳолда ва органик эритувчилар (лигроин, бензин ва ш.к.) қўшилиб совуқ ҳолда ишлатилиши мумкин.
Қотмайдиган мастикалар полиизобутилен, юмшатувчи (нейтрал мойлар) ва кукун тўлдиргич (оҳактош, доломит ва ш.к.) асосида тайѐрланади. Мастика чокларга махсус шприцлар воситасида киритилади. Бунда мастика алмашинувчи патронларга жойлаштирилган бўлиб, электр иситкичлар билан таъминланган термошкафларда иситиб берилади.
Эластик қистирмалар зич ва ғовак чилвир (жгут) кўринишида резина, полиуретан, синтетик каучук асосида ишлаб чиқарилади.
Пороизол чиқинди резина кукуни, юмшатгич, ғовак ҳосил қилувчи ва антисептик асосида чилвир кўринишида тайѐрланган герметик. Пороизол кўндаланг кесим ўлчамлари 30х40 мм ва 40х40 мм бўлган тўғри тўртбурчак шаклида ва диаметри 10-60 мм бўлган чилвирлар кўринишида тайѐрланади.
Улар вертикал ва горизонтал панел чокларини, панел ва дераза ромлари чокларини ва бошқа чокларни зичлаштиришда ишлатилади.
Гернит устига сув ўтказмайдиган пленка қопланган ғовак эластик чилвир кўринишидаги қистирма материал. Гернит ѐнмайдиган полихлоропрен каучук асосида олинади. Гернит қистирмаси узунлиги 3м ва диаметри 20, 40 ва 60 мм ўлчамларда ишлаб чиқарилади.
Гернит сув ўтказмайди ва атмосфера муҳитига чидамли бўлади. Унинг сув шимувчанлиги 48с давомида масса бўйича 0,4% ташкил қилади. Гернитнинг нисбий узайиши юқори бўлганлиги сабабли ҳарорат ва кучланишдан ҳосил бўладиган деформациялар таъсирига чидамли бўлади ва узоқ муддат хизмат қилади.
Герметик қистирмалар ичи тўла ва ичи бўш турларга бўлинади. Ичи бўш қистирма герметиклар чокларга қуйилган, уларда вакуум ҳосил қилиш мумкин. Бир томонини кесиш натижасида қистирма орасига ҳаво киради ва герметик бўшлиқ деворларига куч билан ѐпишиб зичлашади.
Профилланган герметикловчи буюмлар поливинилхлориддан экструзия усулида тайѐрланади. Улар турли рангларда ва турли кўндаланг кесимли бўлиши мумкин.
Поливинилхлорид герметиклар чокларни яхши беркитади, об-ҳаво таъсирига, деформацияланишга бардошли бўлади. Улар безак ишларини олиб боришда ҳам ишлатилиши мумкин.
Чокларга герметикларни киритишдан аввал чоклар яхшилаб тозаланиши, панел ва блоклар бурчакларидаги бетон ва қоришма қолдиқлари олиб ташланиши керак.
Герметизация ишларини олиб боришда техника хавфсизлиги қоидаларига риоя қилиш керак. Мастикаларни тайѐрлаш, сақлаш ва ишлатишда оловдан эҳтиѐт қилиш зарур. Ишчилар резина қўлқоплар, махсус кийим ва бошқа шахсий ҳимоя воситалари билан таъминланиши керак.

5.