Самиғов н. А. Бино

10.8-расм. Электромеханик титраткичлар

а) юза бўйлаб титраткич; б)-титраткич-булава; в)-эгилувчан валли чуқурлик титраткичи.
Титраткичлар конструктив жиҳатдан юза бўйлаб ва чуқурлик титраткичларига бўлинади. Титраткичларнинг тури қолипланаѐтган темирбетон конструкциянинг шакли, тури, ўлчамларига қараб танланади.
Йиғма темирбетон заводларида бикр бетон қоришмалари паст частота (25-30 Гц) ва 0,7мм амплитудада ишлайдиган резонансли қўзғалмас титраткич майдонларида самарали зичлаштирилади.
Ҳаракатчан ва майда донали бетон қоришмаларини зичлаштиришда амплитуда 0,15-0,4 мм камайтирилади, тебраниш частотаси эса 50-150 Гц гача оширилади. Титратиш муддати бетон қоришмасининг қулай жойланувчанлигига, конструкциянинг тури, шакли, қалинлиги ва бошқа омилларга боғлиқ бўлиб, одатда бир-неча минутни ташкил этади.
Монолит қуйилган бетон қолиплар, плиталар ва бошқа юпқа конструкциялар ташқи титраткичлар воситасида зичлаштирилади. Бундай титраткичларнинг таъсир кучи 20-25 см бўлиши мумкин. Ташқи титраткичлар бетон юзасида муайян бир схемага нисбатан ҳаракатга келтирилади ва бир жойдан иккинчи жойга орада титраткич юрмаган жой қолдирилмасдан кўчирилади.
Йирик йиғма темирбетон конструкцияларни ва қурилиш майдонларида монолит конструкцияларни қуйишда бетон қоришмаси чуқур титраткичлар воситасида зичлаштирилади. Ички титраткич бетон қоришмаси ичида муайян схема асосида ҳаракатлантирилиб, қатлам-қатлам зичлаштирилади. Ички титраткич билан бетон қоришмаси зичлаштирилганда бетон юзасида сув- ҳаво аралашмасининг ҳосил бўлиши ва бетоннинг ўша соҳада чўкишининг тўхташи ушбу жараѐннинг меъѐрига етганидан дарак беради.
Бетон қоришмасини зичлаштириш усулларидан бири озгина юк остида титратиш усулидир. бикр бетон қоришмалари, юпқа конструкциялар, енгил бетон қоришмалари 0,05-0,15 МПа босим ҳосил қилувчи юк остида титратиш усулида зичлаштирилади.
Мураккаб шаклдаги конструкциялар – зинапоя, қобирғали плиталар ва бошқалар титратиш-штамплаш усулида зичлаштирилади. Бу усулда аввал қолипга бетон қоришмаси қуйилади, сўнгра ичига титраткич ўрнатилган штамп туширилади ва қоришма зичлаштирилади.
Бетон қоришмасини зичлаштиришнинг бошқа комбинациялашган усуллари конструкциянинг турига қараб танланиши мумкин.

4.