Samarqand veterinariya meditsinasi instituti farmakologiya, toksikologiya va veterinariya sanitariya ekspertizasi va gigiyena kafedrasi

Vodorod peroksid – Hydrogenii peroxydum.
Vodorod perekisining ta’siri qisqa muddatli va yuzaki bo‘ladi. Temperaturaning ortishi bilan uning bakteritsidligi ortadi. Masalan: 1% li eritmada 15 C⁰ da stafilakokklar 10 minutda o‘ladi, 35C⁰ da esa 1 minutda o‘ladi.
Vodorod perekisining ofitsal eritmasi retseptorlarni qitiqlaydi va qotiruvchi ta’sir ko‘rsatadi: uning qotiruvchi effekt qon to‘xtatish ta’siri bilan isbotlanadi. Ichilganda N₂O₂ shilliq ajralishini kuchaytiradi. Itlarda qayt qilishni chaqiradi. Sigirlarda esa oshqozon chandig‘ida gaz to‘planib og‘ir formadagi timponiyani vujudga keltiradi. Otlarda ko‘pincha oshqozonning o‘tkir shishishini keltiradi.
Stomatitlarda N₂O₂ eritmasi yoqimsiz xidlarni yo‘qotadi (chiruvchi protsesslarni yo‘qotadi).
Kaliy permanganat – Kalii hypermanganas KMnO₄
Qo‘ydirgi sporalari 3% li KMnO₄ eritmasida 1 sutkada o‘ladi, sil tayyoqchalari esa 5 sutkada xam o‘lmaydi.
Kaliy permanganatning 0,1% - 1%li eritmalari kataral, yiringli va sassiq stomatitlarda, faringitlarda, proktitlarda, vaginitlarda va endometritlarda qotiruvchi, dezinfeksiyalovchi va dezodorant ta’sir ko‘rsatadi; 2-4%li eritmasi quyuqlarda kompress uchun ishlatiladi: 1:1000 konsentratsiyadagi KMnO₄ yirik shoxli xayvonlar qinini trixomonoz bo‘lganda yuvish uchun ishlatiladi.
Fosfor va morfin bilan zaxarlanganda 1-3% li eritmalari ichkaziladi. Shuningdek 0,1-2% eritmalari o‘tkir gastritda yallig‘lanishga qarshi ichkaziladi. 2-4% li eritmalari go‘sht do‘konlari, kolbasa baliq idishlarini dezinfeksiya va dezodoratsiya qilish uchun ishlatiladi.
Kreolin – Creolinum.
Kreolinlar tartibiga ko‘ra xar turli: kreolin dezinfeksiya uchun fenol krezollarni saqlovchi ammo qo‘tini davolash uchun qo‘llaniladigan kreolin fenolni saqlamaydi.
Kreolin dezinfeksiya uchun keng qo‘llaniladi. Uning asosida mikroblarning o‘sishi, rivojlanishi va zaxar xosil qilishi uchun yomon sharoit yaratuvchi asos etadi. U ko‘pincha patogen mikroblarni 1:12000 – 15000 konsentratsiyasi rivojlanishi to‘xtatadi. 1% li eritmasi cho‘chqa rojasini va tovuq iste’molini uyg‘otuvchisini bir necha minut davomida ta’siri natijasida bu uyg‘otuvchilarning o‘sishini to‘xtatadi. Shunday qilib, kreolin qo‘ylirgi, manqa uyg‘otuvchisini streptakokklarni va stafilakokklarga ta’sir qiladi. Ammo ishonchli o‘sishni bug‘adigan uzoqroq ekspozitsiyasi uchun eritmani konsentratsiyasini 5-10 marta yoki 8-12 marta ko‘raytirish kerak.