Samarqand veterinariya meditsina instituti

2.1.1 - jadval 
O’zbekiston Respublikasining yer fondi va uning foydalanuvchilar bo’yicha 
taqsimlanishi* 
№ Yerdan foydalanuvchilar 
2019 yil 
ming. ga 
foiz 
Jami yer fondi 
Shundan 
44410.3 
100.0 
1 
Qishloq 
xo’jalik 
korxonalari 
va 
tashkilotlari 
foydalanayotgan yerlar 
24968.6 
56.3 
2 
O’rmon xo’jalik korxonalari yerlari 
8409.2 
18.9 
3 
Sanoat, transport, mudofaa, aloqa va boshqa tashkilotlar 
yerlari 
1928.1 
4.3 
4 
Aholi yashash joylari 
234.0 
0.5 
5 
Zahiradagi yerlar 
7469.6 
16.8 
6 
Gidrotexnika va boshqa suv xo’jaligi tashkilotlari yerlari 
819.2 
1.8 
7 
Tabiat 
muhofazasi, 
soglomlashtirish 
va 
madaniy 
ahamiyatga ega yerlar 
72.5 
0.2 
8 
Boshqa yerlar 
509.1 
1.2 
*O’zbekiston Respublikasi geokadastr va yer resurslari davlat qo’mitasi ma’lumotlari 
Jami qishloq xo‘jalik yerlarining 98,7 foizini, Buxoro viloyatida — 92,5 foizini, 
Surxondaryo viloyatida — 73,8 foizini, Qashqadaryo viloyatida — 68,8 foizini, 
Samarqand viloyatida — 61,6 foizini, Xorazm viloyatida — 59,8 foizini, Toshkent 
viloyatida — 54,8 foizini, Qoraqalpog‘iston Respublikasida — 91,6 foizini tashkil 
etadi. Qishloq xo'jaligi mahsulotlarining deyarli 95,0 foizdan ortig‘ini yetishtirib 
beradigan haydaiadigan yerlar Respublika hududi bo‘yicha notekis taqsimlangan. 
Haydaiadigan yerlarning eng katta maydonlari Qashqadaryoda — 16.9 foiz, 
Jizzaxda — 11,1 foiz, Samarqandda — 10,9 foiz hamda Qoraqalpog‘iston 
Respublikasida — 10,5 foizdan iborat. Shu vaqtning o‘zida nisbatan kichik 
maydonlar Namanganda — 4,8 foiz, Buxoroda — 4.9 foiz, Andijonda — 5,0 foiz, 
Xorazmda — 5,2 foiz va Navoiyda — 2,7 foiz. Haydaladigan yerlaming eng 
mahsuldor va samarali qismi sug‘orma yerlardir. 
Yuqoridagilardan xulosa shuki Respublikada mavjud yer maydonlaridan maksimal 
foydalanishga e’tiborni kuchaytirish zarur.
O’zbekiston Respublikasi yer kodeksining 8-moddasida yer fondi toifalari belgilab 
qo’yilgan. “O’zbekiston Respublikasining yer fondi yerlardan foydalanishning 
belgilangan asosiy maqsadiga ko’ra quyidagi toifalarga bo’linadi:
1. qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishiga tayin etilgan yerlar – qishloq xo’jaligi 
ehtiyojlari uchun berilgan yoki ana shu maqsadga mo’ljallangan yerlar. Qishloq 
xo’jaligiga mo’ljallangan yerlar sug’oriladigan va sug’orilmaydigan (lalmikor) 
yerlar, haydaladigan yerlar, pichanzorlar, yaylovlar, ko’p yillik mevali dov-darxtlar 
va tokzorlar yegallagan yerlarga bo’linadi;

---

~ 11 ~ 
2. aholi punktlarining (shaharlar, posyolkalar va qishloq aholi punktlarining) yerlari 
- shaharlar va posyolkalar shuninigdek qishloq aholi punktlari chegarasi doirasidagi 
yerlar;
3. sanoat, transport, aloqa, mudofaa va boshqa maqsadlarga mo’ljallangan yerlar – 
ko’rsatilgan maqsadlarda foydalanish uchun yuridik shaxslarga berilgan yerlar;
4. tabiatni muhofaza qilish, sog’lomlashtirish, realizasiya maqsadlariga 
mo’ljallangan yerlar – alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar egallagan, tabiiy 
davolash omillariga ega bo’lgan yerlar, shuningdek ommaviy dam olish va turizm 
uchun foydalanadigan yerlar;
5. tarixiy-madaniy ahamiyatga molik yerlar – tarixiy-madaniy yodgorliklar 
joylashgan yerlar;
6. o’rmon fondi yerlari – o’rmon bilan qoplangan, shuningdek o’rmon bilan 
qoplanmagan bo’lsa ham, o’rmon xo’jaligi ehtiyoji uchun berilgan yerlar;
7. suv fondi yerlari – suv ob’yektlari, suv xo’jaligi inshoatlari yegallagan yerlar va 
suv ob’yektlarining qirg’oqlari bo’ylab ajratilgan mintaqadagi yerlar;
8. zahira yerlar.
Quyidagi keltirilgan jadvalda Payariq tumani xo’jaliklarining yer resurslari tahlil 
etildi (2.1.1-jadval).