Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

 
3. Innovatsion faoliyat rivojlanishining huquqiy asoslari 
Davlatning innovatsion jarayonga ta’sir etishning muhim 
elementi – huquqiy tartibga solishdir. Konstitutsiyasi ilmiy-texnik 
taraqqiyotni, 
innovatsion jarayonni 
moddiy 
va 
ma’naviy 
ehtiyojlarni qondirishning bosh omillaridan biri sifatida belgilagan. 
U davlat vazifasi sifatida ilmiy-texnik yutuqlarni xalq xo‘jaligi va 
ijtimoiy hayotning boshqa sohalarida amalga oshishini tashkil 
etishni mustahkamlab, fuqarolarga ilmiy-texnik ijod erkinligini 
kafolatlaydi. 
Konstitutsiya 
me’yorlari 
innovatsiyalarni 
boshqarishning huquqiy reglamentatsiyasi uchun asos qilib 
olingan. Innovatsion jarayonning huquqiy ta’minoti odatda 
respublika miqyosida qabul qilingan qonunchilik va normativ 
aktlarga tayanadi. Bunday aktlar amaldagi qonunlar, Prezidenti 
farmonlari, Hukumat va markaziy boshqaruv organlari qarorlari, 
davlat va sohalararo standartlar, hamda hududiy qonunlar, 
respublika hukumatlari qarorlari va hokazolarni o‘z ichiga olishi 
lozim. 
Ta’kidlash joizki, ko‘pincha innovatsion jarayonni huquqiy 
ta’minlash 
faqat 
innovatsiyalarni 
moliyalashtirish 
va 
rag‘batlantirishga taalluqli me’yoriy-huquqiy hujjatlar (qonunlar, 
farmonlar, qarorlar, yo‘riqnomalar) gacha toraytiriladi. Innovatsion 
qonunchilik yanada keng ma’noda, innovatsion mexanizmning 
nafaqat moliyaviy-iqtisodiy, balki uning tashkiliy, axborot, 
boshqaruv va boshqa tarkibiy qismlarni qamraydigan ma’noda 

---

322 
ko‘rilishi lozim. Bularga innovatsion faoliyatga ta’sir etishning 
ma’naviy-psixologik usullarning huquqiy ta’minotini ham kiritish 
lozim. Xarakteri va mazmuniga ko‘ra innovatsion qonunchilikda 
uch guruh me’yoriy-huquqiy aktlarni ko‘rsatish mumkin: 
1) huquqiy maqomni o‘rnatadigan va innovatsiyalarni 
boshqarish organlari tizimining shakllanishini belgilaydigan; 
2) mazkur tizimning faoliyat ko‘rsatishini tartibga soladigan; 
3) bevosita innovatsion mexanizmni va undagi jarayonlarni 
belgilaydigan va tartibga soladigan. 
Dastlabki ikki guruh bo‘yicha huquqning regulyativ 
funksiyasi asosan strukturaviy masalalarni echish – boshqaruv 
organlari tizimini tuzish, ularning kompetensiyasi, huquqlari va 
uning ayrim bo‘linmalari majburiyatlarini belgilash bilan 
cheklanadi. Uchinchi guruhda innovatsion jarayonni huquqiy 
jihatdan tartibga solish masalasida innovatsion jarayonni tashkil 
qilish, moliyalashtirish, rag‘batlantirish va rejalashtirish hamda 
uning natijalarini ishlab chiqarishda tadbiq etish, shuningdek, 
yangiliklarni ichki va tashqi bozorga chiqarish jarayonlari huquqiy 
rejimiga muhim rol ajratiladi. Uchinchi guruhga taalluqli 
me’yoriy-huquqiy aktlar muhimdir. 
Innovatsion mexanizmning ba’zi elementlarini ularning 
faoliyat 
ko‘rsatishini me’yoriy-huquqiy ta’minlash nuqtai 
nazaridan qisqacha ko‘rib o‘tamiz. Innovatsion mexanizmning eng 
barqaror, konservativ elementi – tashkiliy tarkibiy qismidir, ya’ni 
tashkil qilish tiplari va ularning ichki tuzilishi, fan sektorlari, 
innovatsion ishlarni amalga oshirish usullari. Innovatsion 
mexanizm bozor munosabatlariga o‘tishdan oldin mavjud bo‘lgan, 
va 
uning 
tashkiliy 
mexanizmi 
deyarli saqlanib 
qolgan. 
Innovatsiyalarning tashkiliy mexanizmi o‘n yillar davomida o‘sha 
vaqt me’yoriy-huquqiy aktlari (qonunlar, qarorlar, nizomlar va 
h.k.) asosida shakllanib, umuman olganda o‘zini oqladi. Shu 
sababli innovatsiyalar tashkiliy mexanizmining yuridik asosini 
kardinal o‘zgartirishda zaruriyat yo‘q. Chunki bunday o‘zgarish 
tashkil qilishning ko‘pgina tiplari maqomining ko‘p o‘zgarishlariga 

---

323 
va natijada – ularning proporsiyalari, aloqalari va faoliyat 
ko‘rsatishi rejimi buzilishiga olib keladi.