Samarqand iqtisodiyot va servis instituti raxmatulla xaitboyev ekologik turizm

6. Bavariya o‘rmonlari milliy parki (Yevropa-2 modeli).
Bavariya 
o‘rmonlari milliy parkini ko‘pincha ekoturizmni rivojlantirishning 
xalqaro Yevropa-2 modeli deb ham nomlashadi. Bu milliy 
parkning tashkil qilinish tizimi ham ekoturizmni rivojlantirishda 
butunlay yangicha usullarni qo‘llashdan boshlandi.
Ekoturizmni tashkil qilishda va milliy parklar, alohida 
muhofazadagi hududlardan ekologik turizmda foydalanishda 
asosan davlat tashabbuskor bo‘lgan bo‘lsa, Bavariya o‘rmonlari 
milliy parkini mahalliy hukumat tashkil qildi va asosiy shior tabiat 
va uning resurslarini muhofaza qilishda davlatga yordam berish 
tizimini ishlab chiqdi. Yuqorida keltirilgan Yevropa-2 modelining 
40
Забелина Н.М. Национальный парк. Москва, Мысл, 2010. C. 210.
asosiy ko‘rsatkichlaridan ham bu tizimning barcha ish yuritish 
holatlarini tezda anglab olish mumkin va kichik maydonlarda 
ham, alohida muhofazadagi hududlarda ham, tabiiy resurslarni 
muhofaza qilishda ham, ekologik turizmni rivojlantirishda ham 
Bavariya o‘rmonlari milliy modelini muvaffaqiyat bilan qo‘llash 
mumkin bo‘ladi.
Bavariya
o‘rmonlari milliy 
parki – Yevropa-2 
modeli
Yillik budjeti 
20 mln. nemis 
markasini mahalliy 
hokimiyat beradi
Turistik infratuzilmalar 
zamonaviy talablar 
asosida yaratilgan
Budjetning 
60–70% i 
aholini turizm va 
ekoturizm ta’limini
o‘qitishga sarflaydi
Yiliga 2 mln. turist 
keladi
Mahalliy parkda maxsus 
tayyorlangan 35 ta gid-
o‘rmonchi ishlaydi
Milliy parkning 
yillik daromadi 
– 60 mln. nemis 
markasi
Maydoni-24250 ga
6-digramma.
 Ekoturizmni rivojlantirishda xalqaro
Bavariya o‘rmonlari milliy parki modeli
Yevropa mamlakatlarining maydonlari Amerika va Kanada 
yoki Afrika davlatlaridagidek katta hududlarni egallagan milliy 
parklari yo‘q bo‘lsada, Yevropa xalqlarining ham siyosiy, 
ham ekologik madaniyatining yuqori bo‘lganligi g‘oyatda 

---

80
81
zich joylashgan davlatlar o‘z davlatlari hududlarida saqlanib 
qolgan tabiatni muhofaza qilishda ekoturizmni rivojlantirish 
yo‘llarini ustalik bilan topdilar. Yaqin vaqtlargacha milliy 
parklar bir-biridan ajralgan holda, axborotsiz yoki o‘zaro 
hamkorliksiz ishlar edi. Lekin ekologik muammolarning 
sayyoraviy chegaralarda kuchayishi, muammolarning 
yechimini topish qiyinlashib borayotganligi, moliyalash 
tirishning og‘irlashib borayotganligi dunyodagi milliy 
parklarni yagona tarmoqqa birlashtirishni talab qildi. 
1993-yilda landshaft bioxilma-xilligi va turlarni saqlash 
bo‘yicha «PanYevropa strategiyasi» jahonda birinchi ekologik 
tarmoq – EKONETning tuzilganligini e’lon qildi.