Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

Fokus-guruh (fokus group) – malakali mutaxassislar tomonidan tashkillashtirilmagan so’rov usuliga asoslangan intervyu bo’lib, sifat tadqiqotlarining eng muhim usulidir. Ushbu usul shu darajada ommalashganki, uni marketologlar miqdoriy tadqiqotlarga tenglashtiriladi. Xorijiy mamlakatlarda fokus-guruhlar mijozga 4 ming AQSh dollaridan ortiq xarajat talab etadi. Har yili birgina AQShda fokus guruhlar tomonidan 390 million AQSh dollari miqdorda mablag’ ishlab topiladi.
Fokus-guruh usuli barcha korxonalar tomonidan keng qo’llaniladi. Marketingda fokus guruh usuli quyidagi masalalar yechimini topishda keng qo’llaniladi.
1. Iste’molchilarning mahsulotlarga nisbatan munosabatini aniqlash.
2. Yangi tovar to’g’risidagi kreativ g’oyalar olish.
3. Mavjud tovarga nisbatan yangi g’oyalar ishlab chiqish.
4. Reklama e’lonlarining ijodiy konsepsiyalarini rivojlantirish.
5. Narx bo’yicha fikrlar.
6. marketing dasturlariga iste’molchilarning dastlabki javob reaksiyasini aniqlash.
7. Marketing tadqiqotlarining muammosini yanada aniqroq bayon etish
8. Marketing bo’yicha qarorlarning muqobil variantlarini ishlab chiqish.
So’rov marketing tadqiqotlarini o’tkazishning universal usullaridan biri bo’lib, bunda axborotlar yetarli darajada ko’p sonli respondentlar guruhining bevosita fikri asosida to’planadi. So’rovlar og’zaki, pochta orqali savol-javob qilish, telefon orqali so’rovlar tarzida o’tkazilishi mumkin.
Og’zaki so’rovlar boshqa so’rov turlariga qaraganda birmuncha ustunlikka ega, chunki ular shaxsiy muloqotga asoslanadi. Firmalar va korxonalar insonlarning bilimi, dunyoqarashi, iste’molchilarning qanday talablari mavjudligi, ko’rsatilayotgan xizmatlardan qoniqish darajasi va boshqa masalalarni bilish uchun so’rovlar o’tkazadilar.
So’rov usuli (survey method) – maxsus ishlab chiqilgan savolnoma yoki anketa yordamida o’tkaziladigan tadqiqot usulidir. So’rov (survey methods) respondentlardan berilgan savollarga javob berishiga asoslanadi. Bunda ularga xulqiy, turmush tarzi, iste’mol xususiyati, demografik ko’rsatkichlari bo’yicha o’zaro bir-biriga bog’liq bo’lgan savollar og’zaki, yozma yoki kompyuter, pochta orqali beriladi.
So’rov usuli qator afzalliklarga ega. Bu birinchidan, o’tkazishning oddiyligi, ikkinchidan, olingan javoblarning ishonchlilik darajasining yuqoriligidir. Kamchiliklari ayrim hollarda respondentlarning savol mohiyatini yaxshi tushunmasligi, atayin noto’g’ri javob berishi, tovar va xizmatlar haqida o’zlarining motivlarini yaxshi anglamasliklari mumkin. Bundan tashqari standart savollar respondentlarni qiziqtirmasligi bois, ular ayrim qismlarni to’ldirmasligi, atayin buzib ko’rsatishi va yolg’on ma’lumotlarni keltirishi mumkin.