Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

8.2- amaliy mashg‘ulot. Tovar tarqatish kanallarining tuzilishi va turlari. Vertikal marketing tizimi.
Reja:
1.Taqsimlash kanallarining turlari.
2.Taqsimlash kanallarining tuzilish variantlari.
3. Vertikal marketing tizimining asosiy turlari.


Nazorat uchun savollar:

12. 
    Taqsimlash kanalning asosiy funksiyalarini sanab bering.
    
13. 
    Xalqaro marketingda taqsimlash kanalni strukturasini misol qilib keltiiring.
    
14. 
    Vertikal marketing tizimini tavsiflab bering.
    
15. 
    Taqsimlash kanalni darajasi deganda nimani tushunasiz?
    
16. 
    Vertikal marketing tizimi turlarini sanab bering.
    
17. 
    Gorizontal marketing tizimini tavsiflab bering.
    
18. 
    Shartnomaviy vertikal marketing tizimlaridan qaysilarini bilasiz?
    
19. 
    Qanday imtiyoz shakllari mavjud?
    
20. 
    Tovar harakatlanishining tabiati va maqsadlari qanday?
    
21. 
    Taqsimlash kanalida hamkorlik va ziddiyatlar deganda nima nazarda tutiladi?
    
22. 
    Tovar harakatlanishi qay tartibda amalga oshiriladi?
    

Amaliy mashg‘ulotlar uchun topshiriqlar:
1-topshiriq
Toshkent kompaniyalaridan biri Gollandiya firmasidan broylerlar olish uchun doimiy ravishda tuxumlar sotib olish taklifini oldi. Broylerlar olish Buzsu posyolkasidagi tovuq fabrikasida amalga oshirilishi kerak (Toshkent aylanma yo‘lidan 15 km olislikda). Golland firmasi yetkazib berishning KAF Toshkent bazisini taklif qildi. Bunda tovarni sug‘urta qilish masalasi ochiq qoldi. Broylerlar yetishtirish uchun tuxum yetkazib berish bo‘yicha kontraktning muhim sharti tuxumlarni sifati bo‘yicha tez nazoratdan o‘tkazish hisoblanadi, chunki bu kelgusida broylerlar yetkazib berish va rejalashtirilayotgan hajmda tovuq go‘shti olishga ta’sir ko‘rsatadi.
Gollandiya firmasining taklifiga binoan, ular tuxumlarni Toshkentga avtotransportda yetkazib berishmoqchi. Bunda avtofurgonda faqat tuxumlargina emas, balki boshqa yuk oluvchilarga ham mo‘ljallangan yuklar ham bo‘lishi nazarda tutilmoqda. Toshkentda rastamojka o‘tkazilganidan keyin tovarni Buzsuga yetkazib berish shu avtortransportda lekin boshqa alohida haq to‘langan holda amalga oshiriladi.
Bitim tuzildi va tovar yuklangan treyler Toshkentga yetib keldi. Yuk ortilgan treyler Toshkentga yetib kelgach shu narsa aniqlandiki, tuxumlar bilan birga, transport voistasida boshqa firma uchun mo‘ljallangan apelsinlar ham bor ekan. Bojxonachi «apelsinni oluvchi» firmaning vakili yo‘qligini bahona qilib, treylerni ochishdan bosh tortdi. Bunda u tuxumlar uchun sifat inspeksiyasi tez muddatlar ichida zarur ekanligiga ham e’tibor bermadi. «Apelsinni oluvchi» firmaga qilingan telefon qo‘ng‘iroqlari ham hech qanday natija bermadi. Yukni rastamojka qiluvchi xodim yo‘q edi. Boshqalarni esa bu masala qiziqtirmasdi ham.
Shu vaziyatdan kelib chiqib, yetkazib berish bazisining Inkotrems – 2000 ga mos kelish-kelmasligini aniqlab olish zarur. Bunda boshqa bazisni taklif qilishingiz ham mumkin, lekin u holda boshqa bazisni asoslab berishingiz zarur; o‘zingizning yukni sug‘urta qilish bo‘yicha taklifingizni bering; tovarni sifati bo‘yicha qabul qilib olish joyi va tartibini aniqlang; yuk manziliga yetib borguncha uni transportda tashish bo‘yicha taklifingizni bering.