Samarqand Iqtisodiyot va servis instituti Iqtisodiyot fakulteti

Resurslar

Mehnat resurslari bilan kam ta’minlangan hududlarda esa bir qator omillar ishchi kuchiga talabning pasayishiga ko'maklashadi. Xususan, bu ijara va xususiy mulkchilikni rivojlantirish, to'lash qobiliyatiga ega bo'lmagan yoki ekologik zararli korxonalami yopish, yangi yerlarni o'zlashtirish ko'lamini qisqartirish, moddiy-texnikaviy va moliyaviy resurslar ta’minotini yaxshilash, intensiv texnologiyani qo'llash, mehnat unumdorligini oshirish va hokazo. Bundan tashqari, mazkur hudud- larda ishchi kuchi taklilini oshiruvchi omillar mavjud bo'lib, ular kadrlarning malakasi, ma’lumoti, mobillik va eksportga moyillik darajasining pastligi, mehnat resurslari sonini o'sish sur’atining ish joylari miqdoriga nisbatan yuqoriligi, qishloq xo'jahgida ishlovchilami ish joyidan ozod etishning ko'payishi, mehnatni qo'llash mintaqa- larining yetishmasligi va boshqalardir.

Ishchi kuchi dinamikasi

Ishchi kuchiga talabning o'sishi yoki kamayishi (dinamikasi) quyidagi miqdor va sifat ko'rsatkichlarining o'zgarishi bilan aniqlanadi: mavjud bo'lgan va yangidan yaratiladigan ishchi joylari; investitsiya salohiyati va uning takror ishlab chiqarish tuzilishi; iqtisodiyotdagi tarkibiy o'zgarishlar; mulkchilik shakllarining turli- tumanligi; korxonalar va tashkilotlarning to'lovga qodir emasligi (bankrotligi) va hokazolar.
Ishchi kuchlari taklifmi rag'batlantirish xodimlami ishga yollash va joylashtirishga yordamlashish usullarini qo'llash orqali amalga oshiriladi

Mehnat resurslari

Qishloq hududlarida, jumladan, qishloq xo'jalik korxonalarida mavjud bo'lgan mehnat resurslarining real miqdorini aniqlash, aholining mutlaq (absolut) o'sishini e’tiborga olgan holda mehnat resurslarining ko'payish yoki kamayish jarayonini aniqlash, mehnat qilish qobiliyatiga ega bo‘lgan aholining harakatini ham hisobga olish, qishloq xo'jaligida mavjud bo'lgan ish joylarining hozirgi hamda istiqboldagi sonini real aniqlashga asoslangan holda mehnat balansi ishlab chiqish natijasida qishloq xo'jaligida band bo'lgan mehnat resurslari miqdori va salmog'ining pasayishi respublikada amalga oshirilayotgan agrar-iqtisodiy siyosatning ma’lum darajadagi natijasidir