Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

120

Tasvirlash usuli ekskursantlar ongida obyektning shakl-shamoyili, hajmi, qanday materialdan tayyorlangan Iigi, atrofdagi obyektlarga nisbatan joylashuvi haqida to‘g‘ri taassurotlar hosil bo‘lishiga yordam beradi. Tasvirlash usuliga aniqlik, konkretlik xosdir. Mazkur usul obyektning tashqi qismidagi o‘ziga xosligini gid tomonidan bayon etilishini nazarda tutadi19.
Tasvirlash usuli nafaqat obyektlar, balki voqea-hodisalami yo­ ritishda ham qo‘llaniladi. Tarixiy voqealami tasvirlash obyektlarni tasvirlashga’ nisbatan obrazli xarakterga ega. U ekskursantlarda obrazlarni gavdalantirish xayolan tasavvur qilish imkonini beradi. Avtobusli ekskursiyada tasvirlash usuli obyektni ко‘rsatishning barcha turlaridaqoilaniladi (obyektni avtobusni tark etib yoki tark etmasdan tomosha qilishda ham).


Tavsiflash (xarakteristika berish) usuli predmet, hodisa, shaxsning sifati va farq qiluvchi xossasini aniqlashga qaratilgan. Ekskursiya jarayonida obyekt va shaxslaming so‘zli tavsifi (xarak-teristikasi) beriladi.
Tasvirlash usulidan farqli ravishda tavsiflash usulida obyekt va uning о‘mini aniqlashda bir qator xususiyat va xossalari sanab o‘tilib, obyektni o‘xshash obyektlar orasidan ajratadi yoki aksin-cha, ular bilan uyg‘unlashtiradi.

Tasvirlash usulida obyektning faqatgina tashqi qismlariga e’tibor qaratilsa, tavsiflash usulida uning ichki tomoni, ya’ni ko‘z ilg‘amas xossalari, qadr-qimmati, mualliflik yondashuvining o‘ziga xosligi, jozibadorligiga to‘xtalib o‘tiladi. Misol tariqasida Samarqanddagi «Registon» maydonini bezab turgan «Tillakori» madrasasini qisqacha tavsifini berib o‘tishimiz mumkin: Tillakori XV asrda poydevori qisman saqlanib qolgan karvonsaroy ustida qurilgan, imorat ham madrasa va ham shahar masjidi vazifasini o'tagan. Masjid ko‘pgina gallereyani birikitiruvchi yagona marka-ziy katta zalga ega bo‘lib, hujralar bilan o‘ralgan ko‘rkam hovli ham mavjud. Aylana ustidagi tashqi feruza rang gumbaz bizning