Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

8.2. Ekskursiya xizmatida obyektlarni hikoya qilishning o‘ziga xos xususiyatlari

Ekskursiya xizmati amaliyotida obyektni hikoya qilishning olti-ta o‘ziga xos xususiyatlarini ajratish mumkin:

Guruhning harakatlanishi tezligiga hikoya tezligining


bog'liqligi. Gid hikoyasi ekskursiya marshruti, harakatlanish rit-miga tobedir. Masalan, bolalar guruhi uchun tayyorlangan hikoya harakatlanish tezligidagi tafovut tufayli katta yoshdagi guruhda foydalanilmaydi, shuningdek, bir mavzudagi hikoya piyoda va av­ tobusli ekskursiyada turlicha hajmda bo‘ladi.
Hikoya qilishning obyektni ко ‘rsatishga tobeligi. Gidning hikoyasi marshrutda ko'rsatiladigan obyektdan ajralmaydi. Hiko­ yaning mazmuni obyektni kuzatish vazifasiga bo‘ysunadi. Hikoya ko‘rsatiladigan obyektlar bilan birga berib boriladi, uni to'ldiradi, ko‘ringanlami izohlaydi. Hikoyaning mazmuni o‘rganiladigan obyekt bilan belgilanadi (tabiat, muzey ekspozitsiyasi, tarixiy obi-da, qadrli joylar, urf-odatlar va sh.k).


Hikoya qilishda ко ‘rgazmali dalillardan foydalanish.

Gid hikoyasi shunday tuziladiki, go‘yo obyektlarning o‘zi «so'zlayotgandek» bo‘ladi. Bunday natijaga hikoya qilish­ ning obrazli ijrosi, obyektni mohirlik bilan ko‘rsatilishi, «gid

117

portfeli»dagi ko‘rgazmaIi materiallardan to‘g‘ri foydalanish orqali erishiladi. Hikoya qilish obyektni ko‘rsatish bilan uyg‘unlikda olib borilmasa, u ma’ruzaga aylanadi.


Hikoya qilishning taalluqligi (bir predmetga qaratilganli-


gi), ya’ni hikoyaning ekskursantlar nigohi qaratilgan obyektga bog‘liqligidir. Gid o‘z hikoyasida aniq bir obyekt - bino, me’moriy ansambl, tabiat durdonasini inobatga olayotgan bo‘ladi. Ushbu metodikaning o‘ziga xosligi shundaki, gid ekskursantlar diqqatini bir predmetga qaratishi kerakligi bo‘yicha ko‘rsatma beradi. Ushbu holat bir xil o‘xshash binolar joylashgan ko‘chada ro‘y berayotgan bo‘Isa, u holda kerakli binoni ajratib olish uchun gid tomonidan uning rangi, qurilish uslubi ta’kidlab o‘tiladi. Ekskursantlar binoni ilg‘ab olganidan so‘ng gid hikoyasini davorn ettiradi.