Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Shokning belgilari quyidagi holatlar hisoblanadi:

teri qoplamalarining oqarishi;

karaxt holatga tushish(to hushini yo‘qotish holatigacha); sovuq ter oqishi;

ko‘z qorachiqlarining kengayishi; nafas olish va pulsning tezlashuvi;
qon bosimining tushishi;

og‘ir holatlarda qusish, yuzning alvon tus olishi, teri qopla­ malarining ko‘kimtir tus olishi, ixtiyorsiz siydik va axlat

ajralishi holatlari kuzatilishi mumkin.

Shok holatiga tushgan ekskursantga gid birinchi yordam ko‘rsatishda quyidagilarga amal qilishi lozim:

jarohatlanish xarakteriga qarab birinchi tibbiy yordamni ko‘rsatish (qon ketishini to'xtatish, singan joyni immobili-zatsiyalash va h.k.);

278

jabrlanuvchini adyolga o ‘rab, boshiga birmuncha egilgan holat berib gorizontal holatda yotqizish;
jabrlanuvchi tashnalik his qilganda, qorin bo‘shligli trav-malaridan tashqari holatlarda suv berish;
zudlik bilan yuqori saviyali tibbiy yordamni chaqirish;

jabrlanuvchini avaylab tibbiy muassasaga zambilda trans-portirovka qilish.

Yot jismlar tushganda birinchi tibbiy yordam

Yot jismlar nafas yo‘JIariga tushganda gid quyidagilarni bajari-shi lozim:

jabrlanuvchidan bir necha marta yo‘tal harakatlarini baja-rishni so'rash;

jabrlanuvchining qorni bilan yotqizib yoki o ctirgan va boshi egik holatda kail bilan ko'raklar orasiga 3-5 marta qisqa turtkilar berish;

jabrlanuvchining orqasidan o ‘tib, qoMlami uning xanjarsi-mon o‘sig‘i va kindik oralig‘ida qo‘llami zanjir qilib ushlab 3-5 marta qorin sohasini tez-tez bosib olish.

14.7-rasm. Yot jismlar tushganda birinchi tibbiy yordam.

279

Agarda yot jism lar ko‘zga tushganda ko‘zni suv oqimida yu-vish kerak. Bunda suv oqim iningyo‘naIishi ko‘zni tashqi burchagi (chakka)dan ichki burchagi (burun) ga yo‘naltirilishi shart. Ko‘zni ishqalash qat’iyan man etiladi.