Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Hushdan ketganda, issiq va quyosh urganda birinchi tibbiy yordam

H ushdan ketish - bu insonning to'satdan bir necha soniya hushini yo'qotishidir.

Hushdan ketish qo‘rqqanda, kuchli og‘riq, qon ketish natijasi­ da, tana holati keskin o'zgartirilganda (gorizontal holatdan vertikal holatga o‘tganda va h.k.) yuzaga keladi.

Hushdan ketgan insonda ko‘p terlash, oyoq-qo‘llarining muz-lashi, pulsni sust va tez-tez boMishi, nafas olishning susayishi, teri qoplamalarining oqarishi kuzatiladi.

Hushdan ketganda tibbiy yordam ko‘rsatayotgan gid quyidagi­ larni bajarishi lozim:
jabrlanuvchini orqasi bilan yotqizib, boshini egib, oyoqla­ ri rn ko‘tarish;
kiyimlarini yechib, toza havo kelishini ta’minlash;

yuziga sovuq suv sepish;

novshadil spirti bilan namlangan paxta yoki dokani burun-ga yaqinlashtirish;

281

yonoqlarigayengi! tarsaki urish;

hushiga kelganidan keyin achchiq choy yoki kofc berish;

hushdan ketish holati takroriansa, tibbiy yordamni chaqi-

rish;

• jabrlanuvchini zambilda transportirovka qilish.


Issiqiik yoki quyosh urishi odatda organizmning haddan zi-yod issib ketishi natijasida kuzatilib, oqibatda miyaga qon kelishi ko‘payadi.


Issiqlab ketishga atrof-muhitdagi haroratning yuqori boiishi, havoning haddan ziyod namligi, nam o‘tkazrriaydigan (rezi-nali, brezentli) kiyim kiyganligi, jismoniy ish, ichimlik ichish m e’yorining buzilganligi sabab boMishi mumkin.

Issiqiik va quyosh urishidaumumiy holsizlik, haddan ziyod isib ketish, teri qoplamalarining qizarishi, ko‘p terlash, yurak qisqar-ishlarining tezlashuvi (puls daqiqasida 100-120 marta uradi), bosh aylanishi, bosh og'rig‘i, ko‘ngil aynishi (ba’zan qusishlar bilan ham), tana haroratining 39-40° gacha ko'tarilishi, og‘ir holatlar­ da karaxt bo'lishdan to hushini to‘liq yo‘qotishgacha, alahsirash, mushaklar talvasasi, nafas olish va qon aylanishining buzilishi ho-Iatlari kuzatiladi.

Issiqiik yoki quyosh urishi holatlarida tibbiy yordam ko‘rsatayotgan gid quyidagilarni bajarishi lozim:

jabrlanuvchini zudlik bilan salqin joyga o ‘tkazish;

orqasi bilan yotqizib, boshi tagiga yostiq qo yish;

kiyimlarini yechish yoki bolsh qo‘yish;

boshi va ko'kragini sovuq suv bilan namlash;

sovuq malhamlami yoki muzni boshiga (peshonasi, tepasi va ensasi), o'm rov suyagi va tizza sohalariga, qo‘ltiq osti sohalari-ga (ko‘plab qon tomirlari mavjud sohalarga) qo‘yish;

nafas olish va yurak qisqarishlari kuzatilmagan vaqtda jon-lantirish tadbirlarini to‘la o ‘tkazish.