Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

' 1'.мельянов Б.В. «г)кскурсоведение» Уч.пос. М. 2006.

53

tur gidlari o‘z sohasi bo'yicha keng axborotga ega boMib, mustaqil tadqiqotlar o‘tkazib, noyob ma’lumotlar topib sohaning ustasiga aylanganlar.

Maxsus tur gidlari o£z ishini tashkil etishda (tabiat parklari, qo‘riqxonalarda) quyidagilarni inobatga olishi maqsadlidir.

0. 
   obyektni ko‘rsatishni ma’lum vaqt bilan chegaralangan-ligini inobatga olishi;
   

0. 
   u yoki bu zonalarga kirish imkoniyatining mavjudligi;
   

0. 
   flora va fauna haqidagi ma’Iumotlarga ekskursantlar ehti-yojining borligi;
   

0. 
   ekskursantlaming o‘zini tutish qoidalari, shaxsiy xavfsiz-likka rioya qilishi va h.k.
   

0 ‘zbekistonda boshqa mutaxassislar ham ma’l'um malakani talab qiluvchi gid xizmatini taklif etadilar. Masalan, tog‘larda ekskursiyalar tashkil qiluvchi - alpinistlar, datyo bo‘ylab - raftin-gistlar, g‘orlarda - speleologlar, o‘rmonlarda -ovchilar. Odatda, ular ham ushbu sohalardan ma’lum bilim va ko‘nikmaga ega bo‘lgan guruh bilan ishlaydilar.

Gid quyida keltirilgan talablarga javob bersa, bundan turfir-maga, turistlarga, mahalliy aholiga va gidning o'ziga ham foyda boiadi. Aks holda, turistlar(ekskursantlar) tomonidan sifatsiz ko‘rsatilgan xizmat borasida shikoyatlar kelib tushishi va nati-jada turfirma mas’uliyatsiz giddan voz kechishi mumkin. Bun­ day holatda turoperatorning ham gidning ham obro‘siga putur yetadi.

Gid xizmatlaming sifatini belgilab beruvchi asosiy xususiyatla-rini bilishi shart:

Birinchi, ishonchlilik, ya’ni va’da qilingan xizmatlami to‘g‘ri va kamchiliklarsiz bajarish. Turist(ekskursant) gidga dasturda ko‘rsatilgan biror xizmat bajarilmay qolganligi yoki o‘z vaqtida bajarilmaganligi to‘g‘risida doimo eslatmasligi kerak.


Ikkinchi, mas’uliyatUlik, ya’ni turistga (ekskursantga) yordam berish istagi va zaruriy servisni taqdim etish. Agar turist (ekskur-

54

;;ml) gidga biror iltimos bilan murojaat qilsa, uni qisqa muddatda b.il qilib berish (imkon qadar birovlarga yuklamasdan) zarur.


3.2-jadval