Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

 
Bazel standartiga koʻra, tijorat banklarining aktivlari risk darajasiga koʻra 
toʻrt guruhga boʻlinadi:
3
I daraja.
0% risk darajasiga ega boʻlgan aktivlarga, yaʻni risksiz aktivlarga 
quyidagilar kiradi:
1)
tijorat bankining kassalaridagi naqd pullar;
2)
bankning Markaziy bankdagi «Nostro» vakillik hisob raqamidagi pul 
mablagʻlari; 
3)
Markaziy bankda qayta hisobga olinadigan trattalar; 
4)
tijorat banki tomonidan hukumatning 90 kungacha muddatga chiqarilgan 
qimmatli qogʻozlariga qilingan investitsiyalar (Oʻzbekiston Respublikasida tijorat 
banklari tomonidan hukumatning qimmatli qogʻozlariga qilingan investitsiyalar, 
ularning muddatidan qatʻi nazar, risksiz aktiv hisoblanadi); 
5)
 
hukumat va Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy bankiga toʻgʻridan-toʻgʻri 
talablar va bu emitentlar tomonidan chiqarilgan qimmatli qogʻozlar;
 
6)
Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotiga (IHTT) kiruvchi mamlakatlar 
hukumatlari va markaziy banklari tomonidan chiqarilgan qimmatli qogʻozlar, 
shuningdek, bu mamlakatlar hukumatlari va markaziy banklariga qoʻyiladigan boshqa 
talablar; 
7)
aktivlar yoki ularning IHTTga kiruvchi mamlakatlar milliy valyutalariga 
denominasiya qilinib, naqd pul bilan taʻminlangan hamda bankda alohida cheklab 
qoʻyilgan depozit hisobraqamda saqlanayotgan qismi. 
II daraja.
20% risk darajasiga ega boʻlgan aktivlar tarkibiga quyidagilar kiradi: 
3
Ўзбекистон Республикаси Марказий банкнинг 2015 йил 14 июлда ―Тижорат банкларида активлар сифатини 
таснифлаш ва активлар бўйича эҳтимолий йўқотишларни қоплаш учун заҳиралар шакллантириш ҳамда 
улардан фойдаланиш тартиби тўғрисидаги‖ Низоми 

---

15 
– tijorat bankining boshqa banklardagi «Nostro» vakillik hisobraqamlaridagi pul 
mablagʻlari; 
– hukumatning 90 kundan ortiq muddatga chiqarilgan qimmatli qogʻozlariga 
qilingan investitsiyalar; 
– flout (inkassasiya jarayonidagi pul mablagʻlari); 
– IHTT mamlakatlarida roʻyxatdan oʻtgan banklar va boshqa depozitar 
institutlarning kreditlari, kafolatlari bilan taʻminlangan kreditlar va boshqa aktivlar yoki 
ularning qismi; 
– bankning xalqaro kredit tashkilotlariga bergan kreditlari va boshqa talablari, 
shuningdek, ushbu tashkilotlarning qimmatli qogʻozlari bilan taʻminlangan talablar.