Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

Oʻz-oʻzini nazorat qilish va muhokama uchun savollar 
1. Tijorat banki likvidliligi tushunchasi.
2. Bank likvidliligiga taʻsir qiluvchi omillar. 
3. Tijorat banklarida likvidlilikni tavsiflovchi ko‘rsatgichlar. 
4. Banklar likvidliligini taʻminlash yoʻllari. 
5. Tijorat banklari likvidliligini boshqarish usullari.
6. Tijorat banklarida likvidlilikni beshta mezon asosida tasniflash. 

---

57 
6-BOB: TIJORAT BANKLARI RISKLI AKTIVLARINI 
BOSHQARISH
§ 6.1. Tijorat banklari aktivlarining risk darajalariga koʻra 
turkumlanishi 
§ 6.2. Tijorat banklari riskli aktivlarini boshqarish usullari 
§
 
6.1. Tijorat banklari aktivlarining risk darajalariga koʻra 
turkumlanishi 
Bazel standartida xalqaro bank amaliyotida birinchi boʻlib, tijorat 
banklarining aktivlari toʻrt
risk darajasi boʻyicha riskka tortildi. 
I.
 
0% risk darajasiga ega boʻlgan aktivlarga, yaʻni risksiz aktivlarga 
quyidagilar kiradi:
1.1. tijorat bankining kassalaridagi naqd pullar;
1.2. bankning Markaziy bankdagi «Nostro» vakillik hisobraqamidagi pul 
mablagʻlari; 
1.3. Markaziy bankda qayta hisobga olinadigan trattalar; 
1.4. Tijorat banki tomonidan hukumatning 90 kungacha muddatga 
chiqarilgan 
qimmatli 
qogʻozlariga 
qilingan 
investitsiyalar 
(Oʻzbekiston 
Respublikasida tijorat banklari tomonidan hukumatning qimmatli qogʻozlariga 
qilingan investitsiyalar, ularning muddatidan qatʻi nazar, risksiz aktiv hisoblanadi); 
1.5. Hukumat va Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy bankiga toʻgʻridan 
toʻgʻri talablar va bu emitentlar tomonidan chiqarilgan qimmatli qogʻozlar;
 
1.6. Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotiga (IHTT) kiruvchi 
mamlakatlar hukumatlari va markaziy banklari tomonidan chiqarilgan qimmatli 
qogʻozlar, shuningdek, bu mamlakatlar hukumatlari va markaziy banklariga 
qoʻyiladigan boshqa talablar; 
1.7. Aktivlar yoki ularning IHTTga kiruvchi mamlakatlar milliy 
valyutalariga denominatsiya qilinib, naqd pul bilan taʻminlangan hamda bankda 
alohida cheklab qoʻyilgan depozit hisobraqamda saqlanayotgan qismi. 

---

58