Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

Tijorat bankining likvidliligi
– bu bankning mijozlari va boshqa banklar 
oldidagi toʻlov majburiyatlarini oʻz vaqtida va toʻliq bajara olish qobiliyatidir.
 
Bank tizimining likvidliligi
– bu mamlakatdagi banklar orqali oʻtadigan 
toʻlovlarning uzluksizligini taʻminlash imkoniyatidir.
Oʻzbekiston Mamlakat bank tizimida likvidlilik muammosining paydo 
boʻlishi beriladigan kreditlar miqdorining kamayishiga, banklar orqali oʻtadigan 
toʻlovlarning kechikishiga va oʻtmay qolishiga sabab boʻlishi amaliyoti mavjud.
Tijorat banklari likvidligini taʻminlash va boshqarish uchun Oʻzbekiston 
Respublikasi Markaziy banki Bazel-III standarti talablaridan kelib chiqqan holda, 
sof barqaror moliyalashtirish meʻyori koeffisienti va likvidlilikni qoplash meʻyori 
koʻrsatkichlarini aniqlash metodikalarini tasdiqladi. Banklarning likvidligini 
samarali boshqarishga uning kapitallashuv darajasining yuqori darajada 
taʻminlanganligi muhim hisoblanadi.
Mamlakatda barqaror banklararo va qimmatli qogʻozlar bozorining faoliyat 
yuritishi banklarning likvid mablagʻlarga boʻlgan talabini zudlik bilan qondirish 
imkoniyatini beradi.
Oʻzbekiston Respublikasi tijorat banklarining likvidliligini taʻminlash va 
boshqarishdagi omillar quyidagilardan iborat: tijorat banklarida transformatsiya 
riskining chuqurlashib ketganligi; tijorat banklari tomonidan berilgan kreditlar 
boʻyicha muddati oʻtgan qarzdorlik miqdorining katta ekanligi; Oʻzbekiston 
Respublikasi Markaziy bankining ochiq bozor operatsiyalarining past darajada va 

---

56 
rivojlanmaganligi; Respublika Markaziy bankining diskont va lombard kreditlari 
mavjud emasligi.
 
Tayanch soʻz va iboralar 
Transformatsiya riski, resurssiz kreditlash, sof barqaror moliyalashtirish, 
meʻyori koeffitsiyent, barqaror moliyalashtirish, standart, substandart, qoniqarsiz, 
shubhali, umidsiz, aktivlarni joylashtirish muddati, jalb qilingan resurslar, 
balanslashmagan likvidlilik, ochiq bozor operatsiyasi, diskont va lombard 
kreditlari, tranzaksion depozintlar, overdraft, lombard, lahzalik, joriy.