Samarqand davlat universiteti tarix fakulteti «mutaxassislikning nazariy masalalari»

XI. Tarixshunoslikda ratsional tushunish.

Kichik sabablar, asosiy darajaga ko’tarilishi natijasida, izohi berilmagan voqealar o’rnini egallovchi to’qma voqealar bilan almashadi. Bu abstrak individ. Dinlarning ertak shaklida tushuntirilishi yaqqol isbot. Pragmatizmda haqiqatdan yiroq tushunchalar: “Periki asri” “Xan saltanatining oltin davri” va hokazo ibratli davrlar olinadi. Sabab bo’lgan voqeaning nihoyatda ideallashtirilishi. Rimning qulashi-varvarlar istilosi natijasida, Evropaning XII-XIII asrlardagi tsivilizatsiyasi taraqqiyoti-salib yurishlari natijasi deb qabul qilingan. Pragmatizmda voqealarning o’zaro bog’liqligi dalil isboti tabiiy sabablar. Voqea janobi oliylari. Pessimizm .

Qo’llaniladigan ta`lim texnologiyalari: muammoli ta`lim, dialog, klaster, Breynring, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: A1; A2; A3; 19-5; 19-8; 19-9; 19-10; 19-13; 19-22; 19-25; 19-27; 19-31.


XII. Tarixshunoslikda gumanistik tushunchalar kurashi.

Tarixshunoslik fani tarixda individlarning o’rni, ularning doimiy yangilanishi, mehnatkash olimaning qayta jonlanish tendentsiyasi. Tarixiy ong oldinni ko’ra bilish. Tarixni o’zini anglash uchun individlarning real harakat jarayoni. Abstrakt sabablardan xolos bo’lish. Dunyo yagona organizm voqealarni bog’liq holda mushohada qilish. Mantiqiylik. Insonning yuksak ma`naviyligi asosiy omil, g’oyaning inson individiga nisbatan ustun turishi. Insonning cheksiz xatolarga moyilligi. SHopengauerning inson muhabbati illyuziyalari. Inson o’lish uchun mehnat qiladimi? Inson rohati uning o’limidami? Ilmiy bahslardan foydali tomonlarni bilish. Haqiqiy tarix jamiyat tarixi, institutlar, insoniyat qadriyatlarini o’rganishdir.

Qo’llaniladigan ta`lim texnologiyalari: muammoli ta`lim, dialog, klaster, Breynring, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: A1; A2; A3; 19-5; 19-8; 19-9; 19-10; 19-13; 19-22; 19-25; 19-27; 19-31.


XIII. Tarixshunoslik-tarix fani tanlovi to’g’risida.

Fakt tarixiylik uni anglash va mushohada etilishi. Tarixiy fikr. Tarixiy va tarixiy bo’lmagan faktlar. Faktlarning ko’pligi ularning orasidan tanlash-kerakli tomonlarini anglash. Arxivshunoslikka ma`lumotlarni to’plash. Iqtidorli tarixchi mutaxassis-tanlash qobilyati. Kerakli-foydali hujjatni tanlay bilish. Vaziyatni bilish, davrni anglash hujjatning xronolgiyasini bilish, tanlashda jamoaviy va shaxsiy faktlar. YOrdamchi faktlar. Xulosa chiqarish-amaliy qo’llashuv imkoniyatlar kerakmi ma`lumotni-ajratib olish. Idrok etilmagan faktlar-keraksiz. Birlamchi-ikkilamchi faktlarni ajratish.

Qo’llaniladigan ta`lim texnologiyalari: muammoli ta`lim, dialog, klaster, Breynring, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: A1; A2; A3; 19-5; 19-8; 19-9; 19-10; 19-13; 19-22; 19-25; 19-27; 19-31.