Samarqand davlat universiteti tarix fakulteti «mutaxassislikning nazariy masalalari»

XIV. Tarixshunoslik nazariyasida davrlashtirish.

Faktlarning kerakli qismlari ajratilishi, tarixni tushunishda hujjatlarning vaqt me`yoriy chegaralari-boshlanishi va oxirgi nuqtasi. Xristian donishmandlari umumiy xoloskorlikkacha va undan keyingi davrni tushunishlari. Antik, o’rta asrlar, yangi va eng yangi tarix davrlari-ularning xususiyatlari. Davrlarning eskirish belgilari. Soat, kun, oy, yil, asr. Rim imperiyasi, Sparta-Afina sarhisoblash, kalendar. Davrlarning almashinish mexanizmi. Inson tarixiy davri-davlatlar tarixiy davri bilan o’xshatishlar-qarashlar.

Qo’llaniladigan ta`lim texnologiyalari: muammoli ta`lim, dialog, klaster, Breynring, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: A1; A2; A3; 19-5; 19-8; 19-9; 19-10; 19-13; 19-22; 19-25; 19-27; 19-31.
XV. Tarixshunoslik nazariyasida maxsus tarix tushunchasi.

Tarix –ichki kerakli hujjatlar, tashqi kerakli hujjatlar, ularning ichki kelib chiqish zaruratini anglash, sabab va maqsadlari falsafiy kategoriya. Mustaqil fan buyuk ne`mat. Miktikadan xalos bo’lish. Individual intulitsiya. Qarama-qarshi inkor etuvchi fikrlar-transtsendentlik va naturalizmni inkor etuvchi mistitsizm. Idealizmni inkor etuvchi mistitsizm. Idealizmning zararli tomonlari. Fikr ruhiyat-o’zini anglash-tarixiy voqelikni anglashda o’z o’rnini bilish. Sub`ekt va ob`ekt-bu tugamas-domiy falsafa. Fikr muhokama-ajratish, birlashtirish. Imperik qarshilikdan chiqish. Faktning ichki ruhiyatini tushunish. Falsafa va tarixshunoslikning o’zaro bog’liqligi. Umumiy tarixning xato degan tushunchadan holi bo’lish. Umumiy tarixning maxsus tarix faktlaridan ustun ekanligini anglash. Iqtisod tarixi, siyosiy tarix, sotsial tarix va hokazo tarixga nisbatan yuqori turishi munosabatlari.

Qo’llaniladigan ta`lim texnologiyalari: muammoli ta`lim, dialog, klaster, Breynring, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: A1; A2; A3; 19-5; 19-8; 19-9; 19-10; 19-13; 19-22; 19-25; 19-27; 19-31.
XVI. Tarixshunoslik nazariyasida tarixiy bilimlarning bo’linishi.

Umumiy tarix, maxsus tarix tushunchalari ulardagi ma`lumotlarning munosabatlari. O’ylab topilgan-uydirma tarix haqiqiy tarixni tushunishda to’siq. Barcha tarixchilarning umumiy tarix darajasiga harakati-adabiyot, san`at, falsafa, din... Maxsus tarix fanlari real tarixni inkor etishadi, g’oyalar tarixi, fantaziyalar, siyosiy harakatlar. Umumiy tarixdan boshqa tarix yo’q shiori, dialektik aloqadorlikning buzilishi. Aloqadorlik. Falsafa tarixini, tarix falsafasi deb, noto’g’ri tushunishlar. Umumiy tarix oxirigacha mushohada etilgan falsafa tarixidir. Universal tarixchining-mutaxassis tarixchidan ustunligi.

Qo’llaniladigan ta`lim texnologiyalari: muammoli ta`lim, dialog, klaster, Breynring, o’z-o’zini nazorat.

Adabiyotlar: A1; A2; A3; 19-5; 19-8; 19-9; 19-10; 19-13; 19-22; 19-25; 19-27; 19-31.