Samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Nafas  olish  organlari  birinchi  navbatda  ktenidial  jabralardan  iborat.  Ular 
ko’pincha  bir  juft  yoki  ba’zan  bitta  bo’ladi.  Ktenidiylar  patsimon  shaklda  va 
tananing ikki yonida joylashgan. 
       Quruqlikda  yashashga  moslashgan  mollyuskalarda  (Pulmonata  guruhi) 
mantiya  bo’shlig’i  atmosfera  havosi  bilan  nafas  olishga  moslashgan  o’pkaga 
aylanadi.  Mantiya  bo’shlig’ining  devorlarida  qon  olib  keluvchi  va  qon  olib 
ketuvchi tomirlar ko’p bo’ladi. 
       Ko’pgina dengiz qorinoyoqlilarida ktenidiylar o’rniga adaptiv teri jabralari 
nafas  olish  vazifasini  bajaradi.  Bunday  jabralar  tananing  orqa  tomonida, 
yonlarida  yoki  anal  teshigi  atrofida  bo’ladi.  Qorinoyoqlilarning  ba’zilarida 
hyech  qanday    jabralar  bo’lmaydi  va  ularning  nafas  olishi  butun  tana  sathi 
(terisi) orqali amalga oshadi.