Samarqand davlat universiteti sh. Q. Yuldashev, D. Q. Usmanova, L. N. Xalikova

Texnik shart-sharoitlar
 
Elektron tijorat uchun faqat bitta asosiy texnik shartni ta’kidlab 
o’tishimiz h mumkin - bu Internetning paydo bo'lishi va rivojlanishi, 
chunki 
buning 
natijasida 
telekommunikatsiya 
tarmoqlarining 
rivojlanishi, tijorat faoliyatini kompleks avtomatlashtirish imkoniyati 
paydo bo'ldi. 
Ko'pincha, elektron tijorat (EC) va Internet o'rtasidagi 
munosabatlarni tahlil qilishda elektron tijorat deganda internet ma'lum 
tijorat muammolarini hal qilish uchun taqdim etilgan usullar to'plami 
sifatida tushiniladi: marketing tadqiqotlarini o'tkazish, reklama, 
avtomatlashtirilgan reklama qabul qilish va hk. 
Shuni ta'kidlash kerakki, elektron tijoratning paydo bo'lishi uchun 
sabablari Internet emas - ular iqtisodiyot va jamiyat rivojlanishining 
ob'ektiv qonunlarida. Internet - bu tijorat tsiklini avtomatlashtirishda 
uzoq vaqtdan beri mavjud bo'lgan ob'ektiv ehtiyojlarni amalga oshirish 
vositasi va mahsulotlarning sotish bahosi tarkibidagi xarajatlar ulushini 
kamaytirish vositasi. Internet kabi vositaning mavjudligi elektron 
tijoratning paydo bo'lishi uchun faqat texnik shartdir, lekin uning asosi 
emas. 
1.4. Elektron tijoratning afzalliklari
 
Elektron tijorat bilan shug'ullanadigan kompaniyalar "real" tijorat 
korxonalari bilan taqqoslaganda bir qator afzalliklarga ega:

tashqi bozorga chiqish istiqbollari bilan savdo bozorining kengayishi; 

kechayu-kunduz foydalanish imkoniyati;

har doim o'zlari haqida qoldiradigan saytga tashrif buyuruvchilar 
haqida ma'lumot to'plash imkonini beradigan CRM-tizimlar (Customer 
Relationship Management - mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish) 
yordamida marketing ma'lumotlarini avtomatlashtirish. 

O‘z-o‘zini tekshirish savollari 
 
1. Elektron biznes deganda nimani tushunasiz? 
2. Elektron biznesning asosiy turlarini ayting? 
3. Elektron tijoratning elektron biznesdan qanday farqlanadi? 

---

17 
4. Elektron tijoratning asosiy turlarini ayting? 
5. Elektron tijoratning paydo bo'lishi uchun iqtisodiy shart-
sharoitlarni ayting. 
6. Elektron tijoratning paydo bo'lishi uchun texnik shart-
sharoitlarni ayting. 
7. Elektron tijoraatning afzallikalrni aniqlang.