Samarqand davlat universiteti pedagogika kafedrasi

O’qituvchining vositachilik qobiliyatini rivojlantirish

O’qituvchida to’g’ri aloqa usullarining ta’minlanishi, pedagogik odobni saqlashi, har qanday faoliyatda uning vositachilik qobiliyat - ko’nikmalarini rivojlantirish talab qiladi.

A.S.Makarenko o’qituvchining vositachilik qobiliyatini rivojlantirishda muomalaning iltimos shakli haqida “Iltimos qilish muomalaning boshqa turlaridan shu bilan farq qiladigan, ishni bolaning batamom o’z xohishiga qo’yib beradi. Iltimos xuddi shunday bo’lishi ham kerak. Bu iltimosni shunday ifoda qilish kerakki, bola uni birovning majbur qilish, orqasida emas, balki o’z ixtiyori bilan bajarayotgandek his qilish”- degan edi.

A.N.Leontyev o’qituvchining vositachilik qobiliyatlariga keng tavsif beradi:

1. O’quvchining ijtimoiy o’qish qobiliyatini bilishi;

2. O’quvchining tashqi belgilaridan uning ruhiy holatini tushunish;

3. O’zini o’quvchilar bilan aloqa qilishga yo’llash;

4. O’quvchilar bilan nutql va so’zsiz bog’lanish orqali nutqli aloqani samarali tashkil etish.

Eng muhimi pedagogik jarayonda o’zaro hamkorlik asosida o’quvchilar bilan aloqa qilish qobiliyatlarini yo’lga qo’yishi va tashkil etish maqsadga muvofiq. Bu muammolarni takomillashtirishda A.B.Dobrovich, V.Leviyev, V.A.Kan-Kalik singari mualliflarning asarlari yordam beradi.