|
Yakimova Marina Nikolayevna “Maktabgacha ta’lim xodimlarini tayyorlash va qayta tayyorlashning zamonaviy tizimida Mariya Montessori pedagogikasi”
2000-yilda nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. U o`z tadqiqot ishida Montessori pedagogikasi va uning XX asr 90-yillarda amalga oshirilishi, Montessori pedagogikasida o`qituvchilarning malakasini oshirish tizimi haqida yoritgan.
Dorofeev Andrey Fyodorovich “Germaniyaning maktabgacha va maktab ta’limi muassasalarida Mariya Montessori pedagogikasi g`oyalarini amalga oshirish” mavzusida 2003-yil nomzodlik dissertatsiyasi yoqlangan. Mazkur tadqiqot ishi tarbiyadagi avtoritarizmni tubdan rad etish maqsadida Mariya Montessori pedagogikasining afzalliklari va ularni amalda qo`llash haqida yoritilgan.
Rudakova Nadejda Nikiforovna “Mariya Montessori pedagogik tizimida o`qituvchilarni uzluksiz o`qitishning o`ziga xos xususiyatlari” nomli mavzusida 2003-yil nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. Mazkur tadqiqot ishi M.Montessori o`qituvchilarini tayyorlash va ularni uzluksiz o`qitish jarayoni ilmiy asoslangan.
Maksutova Lyubov Andreevna “O`qituvchilarni kasbiy tayyorlashda Mariya Montessorining pedagogik merosini amalga oshirish” mavzusida 2010-yil nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. U o`z ilmiy ishida o`qituvchilarni kasbiy malakasini oshirishda Montessori metodikasidan foydalanish usullari ilmiy asoslagan.
Kondratova Yelena Aleksandrovna “Mariya Montessori pedagogik konsepsiyasi g`oyalari va tamoyillarini milliy ta’limda amalga oshirish shartlari” mavzusida 2003-yil nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. Ushbu ilmiy ishda Montessorining pedagogik konsepsiyasini ta`limni optimallashtirishi haqida yoritilgan.
Timonina Anastasiya Andreevna “Mariya Montessorining pedagogik tizimida o`quvchilarning ijtimoiy moslashuvi” mavzusida 2012-yil nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. Ushbu ilmiy ishda o`quvchilarning ta’lim sharoitlariga moslashish jarayoni ilmiy asoslangan.
1.2.Maktabgacha ta`lim tashkilotlarida Mariya Montessori metodikasidan foydalanish muammo sifatida.
Mariya Montessori bolaning “o'z-o'zini rivojlantirish texnologiyasi” ni ishlab chiqdi. Bolani mustaqil taraqqiyot qobiliyatiga ega deb tan oldi va ta`lim maskanining asosiy vazifasi - o'z-o'zini rivojlantirishning tabiiy jarayoni uchun "oziq-ovqat" bilan ta'minlash, unga yordam beruvchi va rivojlantiruvchi muhitni yaratishdir, deb hisobladi. Bolalar atrof muhitdan hamma narsalarni o`zlashtiradigan noyob hissiy va aqliy qobiliyatga ega va faqat o`z faoliyati tufayli u inson sifatida shakllanadi. Mariya Montessori uslubidagi asosiy tamoyil bolani o'z-o'zini o'rganishga, o'z-o'zini rivojlantirishga undashdir. Mariya Montessori uslubiga binoan bolani tarbiyalashdagi maqsadlarning ma'nosi:
mustaqillik,
o'z-o'ziga ishonch,
boshqalarga hurmat,
buyurtma berishni o'rganish
mehnat.
Montessori ta`limining asosiy vazifasi bolani mustaqil ravishda o'zidagi noyob qobiliyatlarini ro`yobga chiqarish, o'z tabiatini amalga oshirish uchun sharoit yaratishdir. Buni tushunish uchun doktor Montessori maxsus muhit - Montessori sinfini ishlab chiqdi. Montessori hamma joyda, shu jumladan bolalar maydonchalarida ishlatiladigan bolalar mebellarini ixtiro qildi, ular ilgari yo'q edi va hech kim bolalarga bo'lgan ehtiyoj haqida o'ylamagan edi.
Kichkina kichkina stullar, kreslo, stollar, kichik javonlar bola ishlay olishi uchun qulay sharoit va bolalarning o'zlari harakatlantira olishi uchun qulay bo`lgan jihozlar.
"Montreal" deb ataladigan "didaktik material" darslar uchun materiallar xonaning devorlari bo'ylab joylashtirilgan, bolalarning o'zlari ochishlari va o`quv materiallaridan mustaqil foydalana olishlari uchun qulay sharoit yaratilgan.
Materiallar bolalarning o`sishi darajasida joylashgan. Xonalar studiya turida, yorqin va tinchlantiruvchi ranglar bilan bezatilgan. Ranglar bolalarni chalg'itmasligi yoki ularni hayajonlantirmasligi kerak.
Sinfda bolaning o'sishi darajasida joylashgan ko'plab o'simliklar mavjud.
Xona keng va tartibli, yorug' va toza havo bilan to'ldirilgan.
Montessori sinfida suvdan foydalanish imkoniyati mavjud. Ovqatlanib bo`lganidan so`ng, bolalarning o'zlari vazifani bajarib yuvishlari, xizmat qilish va tozalash ishlarini olib borishlari, qisqacha aytganda o`z – o`ziga xizmat qilishlari mumkin. Hojatxonalar bolaga mos balandlikda jihozlangan bo'lishi kerak.
Montessori sinfida o'simliklar har doim bolalar ularga g'amxo'rlik qila olishlari uchun qulay balandlikda bo'ladi.
Uy vazifasi va "kundalik mashqlar" dars dasturiga kiritilgan.
Montessori sinfida turli yoshdagi bolalar birgalikda shug'ullanishadi, shuning uchun ularni bir-biriga hurmat ko'rsatishga o'rgatishadi. Agar kimdir oldinroq o'yin yoki boshqa materialni olgan bo'lsa, uni ololmaysiz, ammo o'z navbatingizni kutishingiz kerak. Katta yoshli bolalar kichik yoshlilarga u yoki bu vazifani qanday bajarish kerakligini ko'rsatadilar.
Darsning o'yin shakli hali ham darsdir, shuning uchun siz shunga muvofiq harakat qilishingiz kerak. Siz qichqirolmaysiz, shovqin qila olmaysiz. Ammo xona bo'ylab yurish, yugurish, agar bu harakatlar boshqa bolalarning o'quv jarayoniga xalaqit bermasa, ruxsat etiladi.
Har bir zonada tartib bo'lishi kerak: bola shug'ullanadigan barcha materiallar va o'yinlarni o'zi olib borishi kerak.
Bola barcha ishlarni o'zi bajaradi. U hech qachon tanqid qilinmaydi, lekin maqtovga sazovor emas. Agar hamma narsa to'g'ri bajarilgan bo'lsa, o'qituvchi faqat topshiriq bajarilganligi haqida gapirib beradi.
Uch yoshgacha bola bilan ona shug'ullanadi. U uni yangi o'yinchoqlar, narsalar va ko'nikmalar bilan tanishtiradi. Agar siz bolaga yangi o'yinchoq sotib olgan bo'lsangiz, unga nima qilish kerakligini tushuntiring. Xuddi shu narsa uch yildan keyin bolalar uchun guruh faoliyatiga ham tegishli. Katta yoshli kuzatuvchi faqat tartibni kuzatadi va ko'rib chiqadi, lekin uni bu yoki boshqa vazifani bajarishga majburlamaydi va yordam bermaydi.
Uslubiy komponentlar:Sinflar har doim musiqiy salomlashish bilan boshlanadi, birinchi navbatda bolalar o'qituvchiga salom berishadi, keyin esa bir-birlariga salom berishadi. Bunday qo'shiqlardagi so'zlarni har doim harakatlar bilan bajarish asosi e'tiborni rivojlantirish va do'stona muhit yaratish. Musiqa tugaydi va bolalar mustaqil ravishda ular shug'ullanadigan zonani tanlaydilar. Bundan tashqari, o'qituvchi endi o'quv jarayoniga aralashmaydi, faqat kuzatadi: yordam bermaydi, maqtamaydi va urishmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
