Samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti

2.2. Maktabgacha ta`lim tashkilotlarida Mariya Montessori uslubiyotidan foydalanishning ahamiyati
Montessori usulining asosiy prinsiplari ko'zga ko'rinadigan afzalliklarga ega, chunki bu bolaning mustaqil rivojlanishiga, o'ziga bo'lgan ishonchini oshirishga imkon beradi. Ammo, ko'p mutaxassislarning fikriga ko'ra, uning salbiy tomonlari ham bor:

1. 
   Bola vosita, mantiq sohalarida yaxshi ko'nikmalarni egallab, intellektual qobiliyatini oshirishi mumkin, ammo, shu bilan birga, hissiyot va ijodkorlik sohasi hali ham saqlanib qolmoqda.
   
2. 
   Dunyoni yaxshiroq bilib olishga va odamlar o'rtasidagi munosabatlarni o'rganishga imkon beradigan o'yin usullari mavjud emas. Va bu katta minus, chunki olimlar fikriga ko'ra, o'yin maktabgacha yoshdagi bolalar uchun mashg'ulotlarning yetakchi shakli hisoblanadi.
   
3. 
   Psixologlar tabiatan uyatchan va tortinchoq bo'lgan bolalar uchun ushbu usuldan foydalanishni tavsiya etishmaydi. Ularda imkoniyat yo'q va ba'zida o'z vaqtida yordam so'rash istagi yo'q bo'lib, bu izolyatsiyani kuchaytirishi va kelajakda yanada ko'proq aloqa muammolariga olib kelishi mumkin.
   
4. 
   Montessori guruhining demokratik muhiti maktablar va bolalar bog'chalarida oddiy ijtimoiy guruhlardan juda farq qiladi. Shu sababli, bola tengdoshlaridan ko'ra ko'proq moslashishni boshdan kechiradi.
   

Hozirgi kunda ko'plab o'quv markazlari ushbu usuldan asl shaklida foydalanmaydilar. Eng zamonaviylari olinadi va to'liq rivojlanish uchun yetarli bo'lmagan yangi elementlar qo'shiladi.
Montessori uslubining afzalliklari:
Gumanizm. Tizim butunlay bolaga yo'naltirilgan. Avtoritarizm ushbu metodikada butunlay yo'q.
Maksimal darajada individuallashtirish. Metodika har bir bolaning psixologik xususiyatlarini inobatga olish imkonini beradi.
Faoliyatning yuqori motivatsiyasi. Bola bilish, idrok etish faoliyatidan zavqlanadi, chunki kimningdir aytganini bajarmay, balki o'z hoxishiga ko'ra faoliyat yuritadi.
Mustaqillikni rivojlantirish. Ilk yoshdan boshlab metodika kattalardan mustaqil ravishda faoliyat yuritish imkonini beradi.
O'z o'zini yuqori baholash, ijodiy fikrlashni shakllantirish.
Psixosomatik kasalliklarni oldini olish . Metodika sog`liqni saqlovchi hisoblanadi.
Montessori uslubidagi kamchiliklar:
Barcha usullar nafaqat afzalliklarga, balki kamchiliklarga ham ega. Mariya Montessorining erta rivojlanish usulining ham o'ziga xos kamchiliklari mavjud:
U faqat aql va amaliy ko'nikmalarni rivojlantiradi.
Ijodkorlik aqliy rivojlanish uchun to'siq deb hisoblanadi.
Bunday maktab va bolalar bog'chalarida ta`lim olgan bolalar uchun oddiy maktablarda o'qish qiyin kechadi. Ularga intizomli bo'lish va o'qituvchilarning ko'rsatmalariga rioya qilish qiyin.
O'quv jarayonida o'yin ishlatilmaydi;
bolalar ijodiy o'yinlari ijobiy ma'noga ega emas edi, bu uning nazariyasini bir tomonlama qiladi va pedagogik jarayon bolalarning tabiiy ehtiyojlarini qondirmaydi;
bolalarni xalq ijodiy ishlari bilan tanishtirish, adabiy asarlarni o'rganish;
3 yoshdan 6 yoshgacha bo'lgan bolalarning bilim olishlari emas, balki hissiy sohada rag'batlantiradigan aqliy faoliyatning barcha jihatlarini rasmiy ravishda qo'llash davri.
rollli o'yinlarning yo'qligi, chunki ular rivojlanish tizimi muallifining fikriga ko'ra, bolani chalg'itadi;
vazifalarning bolaning fe'l-atvoriga muvofiqligi bilan bog'liq bo'lgan kamchilik (masalan, agar bola jim, xotirjam bo'lsa, ya'ni flegmatik bo'lsa, u onasidan yordam so'ramaydi, shu tariqa o'z komplekslarida o'zini yopishni boshlaydi, bu esa undan chiqish oson emas)