Samarqand davlat universiteti isoqjon negmatov ijtimoiy ishning etik

Xayrixohlik (empatiya).
O‘zgalarni tushuna bilish uchun boshqa kishilarga 
nisbatan hayrixohlik bilan munosabatda bo‘la olish qobliyatiga ega bo‘lishimiz ke-
rak. 
Xayrixohlik bu o‘zga insonning idroki dunyosiga kira bilishdir, ya’ni uni 
o‘zga kishilar qay tarzda ko‘rayotgan bo‘lsa, shu tarzda ko‘ra olishdir.
Empatiya-
xayrixohlikni 
“o‘zga kishi his-tuyg‘usini xatosiz ko‘ra bilish va his qila olish 
hamda shu insonga bu haqida tushuntirib bera bilish qobiliyatidir”, 
‒ deb 
tushuntiradi.
 
Hamdardlik bu xayrixoh bo‘lish degani emas. Hamdarlik o‘zga kishiga 
nisbatan “rahm” uyg‘onishini nazarda tutadi. ehtimol bu inson o‘zi his etayotgan 
tuyg‘ularni o‘zga kishilarda ko‘rishga qaratilgandir. Inson o‘zga kishiga hamdard 
bo‘lganda, u o‘zini shu inson o‘rniga qo‘yishga harakat qiladi. Xayrixohlik bildirib 

---

311 
esa, biz o‘zimizni shu inson o‘rnida his qilishga va u his etayotgan tuyg‘ularni 
tasavvur qila olishga harakat qilamiz. 
Shartsiz ijobiy munosabat.
Bu tushunchani “o‘zga insonlarning 
qadriyatlarini tan olish” yoki shunchaki o‘zga insonni “qabul qilish” sifatida 
tushuntiradi. Demak, tahmin etilishicha, mijoz bu o‘z qadriyatlariga ega bo‘lgan va 
o‘zining mavjudligi o‘zicha qadrli bo‘lgan insondir. “Shartsiz” so‘zi deganda 
asosan, insonga nisbatan alohida motivatsiya talab etilmaydigan tabiiy munosabat 
tushuniladi. Ko‘pincha munosabat quyidagicha motivatsiyani talab etadi: men 
senga yoqqan kezlarimda sen menga yoqishing mumkin (yoki men seni yaxshi 
ko‘rib yuraman). Rodjersning ta’kidlashicha, mutaxassisda mijozga nisbatan paydo 
bo‘ladigan his-tuyg‘u qutilish yoki qandaydir talablar bilan shartli bo‘lib 
qolmasligi katta ahamiyatga ega.
Tabiiy munosabat psixolog yoki ijtimoiy xodimlar uchun boshqa kasb 
egalariga qaraganda shubhasiz katta ahamiyatga ega bo‘lgan munosabatdir.