Samarqand davlat universiteti I. T. Ergashev, D. S. Normurodov, B. M. Eshonqulov sabzavot ekinlari seleksiyasi

Sabzavot 
ekinlarining 
urug’larini 
omborga 
joylashtirishni 
hisoblash 

---

116 
XULOSALAR
Oʻquv qoʻllanma Oliy oʻquv yurtlarining 5411600 – Sabzavotchilik, 
polizchilik va kartoshkachilik ta‟lim yoʻnalishi talabalari uchun tayyorlangan 
boʻlib, amaliyot xodimlari ham kerakli ma‟lumotlardan foydalanishlari mumkin. 
“Sabzavot ekinlari seleksiyasi va urugchiligi” oʻquv qoʻllanmasi seleksiya, 
urugʻchilik va urugʻshunoslikning mohiyati, hozirgi taraqqiyoti bilan tanishish, 
yangi mahsuldor, yuqori hosil beruvchi navlarni yaratish usullari va urugʻ 
hosildorligini oshirish yoʻllarini oʻzlashtirish uchun talabalar va soxa 
mutaxassislariga yoʻnalish beradi. 
“Sabzavot ekinlari seleksiyasi va urugchiligi” oʻquv qoʻllanmasi qishloq 
xoʻjaligi ishlab chiqarishning ilmiy tarmogʻi sifatida oʻzlashtirish orqali sabzavot 
ekinlari belgilari va tavsifini oʻrganish, sabzavot ekinlari gullarining tuzilishi bilan 
gullash biologiyasi, gullarni changlanish biologiyasi va chatishtirish texnikasini 
oʻrganish, seleksiya jarayonini tashkil etish, seleksion populyatsiyalar yaratish 
uslubi, oʻsimliklarni tanlash uslubi, sabzavot ekinlari navlarini Davlat nav sinovida 
tekshirish, urugʻchilik aprobatsiyasi va nav tozalash ishlari, sabzavot ekinlari 
urugʻlarini shakllanishi va pishib yetilishi, yuqori sifatli urugʻlar yetishtirishda 
ekologik sharoitlarning ta‟sirini oʻrganish imkonini beradi. 
Bu oʻquv qoʻllanma talabalarning bilimiga, o`quviga va koʻnikmalariga DTS 
ga muvofiq qo`yilgan talablari asosida sabzavot ekinlar turlari va navlari 
toʻgʻrisida, chatishtirish: oddiy, pogʻonali, ikki marotaba, teskari, duragaylash va 
uning moxiyati, mutagenez, poliploidiya, geterozis va populyatsiyalar, 
urugʻshunoslik va urugʻchilik toʻgʻrisida umumiy tushuncha va seleksiya 
jarayonini tashkil etish, otalik va onalik oʻsimliklarini tanlash va gullarni 
kastrasiya qilish, sun‟iy changlash, urugʻli oʻsimliklarni parvarishlash, duragaylar 
va urugʻli oʻsimliklarda aprobatsiya, urugʻlarda xisoblash va hujjatlashtirish 
yuzasidan koʻnikmalarga ega boʻlishi ta‟minlaydi.
Ushbu oʻquv qoʻllanmada Oʻzbekistonda sabzavot ekinlaridan yuqori va 
sifatli hosil olishda seleksiya va urugʻchilik ishlarining toʻgʻri yoʻlga qoʻyilganligi 
muhim ahamiyat kasb etishini asoslab berilgan. Bu ishlarning samarali tashkil 
etilishi esa shu soha mutaxassislarining malakasi bilan belgilanishi qoʻlanmada oʻz 
aksini topgan. 

---

117