Samarqand davlat universiteti I. T. Ergashev, B. M. Eshonkulov,D. S. Normurodov, F. A. Oblokulov

5 
6 
7 
8 
9 
10 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muxokama uchun savollar: 
1.
Kartoshkaning qanday nav belgilarini bilasiz? 
2.
Tuganak shakli va gul tuzilishigakoʻra kartoshka navlari bir biridan 
qanday faq qiladi?
 

---

39 
KARTOSHKA URUGʻCHILIGIDA O`TKAZILADIGAN
TAXLILLAR. 
 
Darsning 
maqsadi:
Talabalarga 
kartoshka 
urugʻlik 
paykallarida 
oʻtkaziladigan laboratoriya taxlillari bilan tanishtirish. 
Topshiriq
: 
1
.
Serologik analiz usullari bilan tanishish. 
2. Immunoferment analiz usullari bilan tanishish.
 
Sogʻlomlashtirilgan oʻsimliklarni qaytadan kasallanishdan saqlash 
birlamchi urugʻchilikning asosiy vazifalaridan biridir. Bu ko`proq viruslarni 
aniqlashda qo`llaniladigan usullarga bog`liq. Urugʻchilikda kasallangan oʻsimliklar 
va tuganaklar quyidagi usullar bilan aniqlanadi: 
Kuzatish (vizual usuli).
Bu usul asosan oʻsimlik o`suv davrida (uch marta 
unib chiqish, gullash va xosilni yigish oldidan) oʻtkaziladi. Birinchi va ikkinchi 
kuzatishda asosan rangdorlik kasalliklariga, oxirgisida esa koʻproq barg buralish 
kasalligiga e‘tibor qilinadi. Bu kuzatishlar xavo bulutli kunlarda o`tkazilsa, 
maqsadga muvofiq bo`ladi. Chunki, bunday vaqtda kasallik belgilari yaqqol 
koʻrinadi. Shuni ham xisobga olish kerakki, ba‘zi navlarning morfologik belgilari 
(barglarning tuzilishi, rang va x.k) ba‘zi virus kasalliklariga o`xshab ketadi. 
Bundan tashqari, ayrim kasallik va zararkunandalar bilan zararlangan oʻsimliklarda 
ham virus kasalliklariga oʻxshash belgilar paydo bo`lishi mumkin. Masalan, ba‘zi 
oʻstiruvchi moddalar yoki gerbitsidlar sepilganda barg buralishi, harorat va tuproq 
namligining keskin oʻzgarishi, tarkibida koʻp xlor boʻlgan oʻgʻitlarning 
ishlatilishidan yoki tuproqda azot va marganesning yetishmasligidan kelib 
chiqadigan oʻsimlikdagi xloroz belgilari, pastki barglarning nam yetishmasligidan 
yoki tuproqning kuchli zichlashib ketishidan paydo boʻladigan oʻsimlik 
barglarining buralishi, oʻsimlikning rizokitonioz va boshqa kasalliklar bilan 
kasallanganligi sababli buralishi kabilar. 

---

40 
Shuning uchun ham urugʻchilikda oʻsimliklarni kuzatish ishlarini joyning 
tuproq – iqlim sharoitini, nav va kasallik belgilarini bilgan mutaxassis oʻtkazishi 
lozim.