Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti optika kafedrasi

Tajriba o’tkazish
Birinchi qism
- Universal shtepselni uzib qo’ying.
- Geliyli spektral lampani lampa korpusiga o’rnating.
- Lampa korpusining yuqorigi qismiga difraksion panjara tomonga ochiladigan qopqoqni o’rnating.
- Universal shtepselni ulang.
- Lampa tasviri tirqishga fokuslanganligini tekshirib ko’ring.
- Aks holda, buni f=50 mm linza va tirqishni siljitish orqali tuzating.
- f=150 mm linzani tirqishga fokus masofasida joylashtiring.
- Endi uzun optik stendni, dasturiy ta’minotda ko’rsatilgandek, butun spektr VideoCom kompyuter tomonidan boshqariladigan displeyni to’ldirguniga qadar sharnirli birikma atrofida buring.
- Sharnirli birikmaning joriy burchagini, 4-rasmda ko’rsatilgandek (“nol nuqtani siljitish” maydoni), dasturiy ta’minotga joriy qiling, endi Sizning spektringiz 6-rasmdagi kabi ko’rinishga ega bo’lishi kerak. Burchak darajalari masshtabiga ega X o’qiga e’tibor qarating.
- Spektr o’rtasidagi ustuvor cho’qqi 587.56 nm sariq chiziqqa tegishlidir.
- O’ng tomondagi unchalik baland bo’lmagan, biroq shunga qaramay aniq ikkinchi cho’qqi 706.52 nm qizil chizig’idan iborat.
- Kalibrlashni yakunlagan holda, ushbu axborotni, 5-rasmda ko’rsatilgandek dasturiy ta’minotga joriy qiling. Sizning spektringiz 7-rasmdagi kabi ko’rinishga ega bo’lishi kerak.
- Spektrni saqlab qo’ying.
- Ushbu paytdan boshlab, kalibrlashni saqlash uchun optik stendni aylantirmang.
- Universal shtepselni uzib qo’ying va lampaning sovushini kuting.
- He-lampani Na-lampaga almashtiring.
- Lampani yopib qo’ying va universal shtepselni ulang.
- Na-lampaning spektr chizig’i to’lqini uzunligini aniqlash uchun He-lampa kalibridan foydalaning. Siz “cho’qqi markazini hisoblab chiqish” funksiyasidan foydalanishingiz mumkin.
- Na-lampa 8-rasmdagi kabi ko’rinishga ega bo’ladi.


Ikkinchi qism
- Endi VideoCom old qismidagi linzani yechib oling.
- VideoComni panjaradan optik stend bo’ylab maksimal signal olish uzunligiga siljiting.
- Zarur hollarda, CCDda qo’sh sariq chiziqni saqlash uchun optik stendni buring.
- Yangi kalibrlash uchun panjara va VideoCom o’rtasida samarali fokus uzunligiga erishish maqsadida mm masofani joriy qiling.
- Yanada uzunroq masofa sababli sariq rangli Na-chizig’i endi parchalanadi. Aks holda, ikkita maksimum ko’ringungacha tirqish kengligini kamaytiring.
- Sariq rangli Na-chizig’i parchalanishini yozib qo’ying. Har bir maksimum uchun to’lqin uzunligini o’lchang. 10-rasm bilan solishtiring.

6-rasm: Kalibrlanmagan He-spektr. X o’qi ° darajada.

7-rasm: Kalibrlangan He-spektr. X o’qi endi nm.da.

8-rasm: Na-lampaning kalibrlangan spektri.

- Universal shtepselni uzib qo’ying.

- Agar Siz qo’shimcha lampalar xarid qilgan bo’lsangiz, birinchi qismda tavsiflangan tartibotni davom ettiring.