Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti optika kafedrasi

Tajriba namunasi va hisoblashlar
a) Oq yorug’likni kuzatish:
Eritma: 20 to’la qoshiq D(+)-saxaroza 50 ml suvda Agar polyarizator va analizator perpendikulyar bo’lsa, eritma ko’rish maydonini yoritadi. Burchak holatiga qarab ko’rish maydonidagi ranglar o’zgaradi (ikkilamchi ranglar)
b) Monoxromatik yorug’likni kuzatish:
1-Jadval. Yorug’likning turli ranglari uchun burish burchaklari



Xulosalar
D(+)-saxarozaning suvdagi eritmasi optik aktiv. Qutblanish tekisligini burish burchagi D(+) belgiga mos, musbat. U yorug’likning to’lqin uzunligiga kuchli bog’liq.
NAZORAT SAVOLLAR

1. 
   Ishning maqsadi va bajarilish tartibi.
   
2. 
   Qutblanish hodisasi qanday kuzatiladi?
   
3. 
   Turmalin kristalining asosiy xossalarini tushuntirng.
   
4. 
   Optik o’q nima?
   
5. 
   Polyarizatorning vazifasi nimadan iborat?
   
6. 
   Analizatorning vazifasi nimadan iborat?
   

ADABIYOTLAR
1.G.S.Landsberg, Optika, 1981, 1. §. 101-108, 370-380 betlar.
2.A.Jumaboyev, Sh.Fayzullayev. Yorug’likning qutblanishi va lazerlar. 1999,
I-bob, §. 1-9, 3-30 betlar.


LABORATORIYA ISHI № 7
STEFAN-BOLSMAN QONUNI:
«QORA JISM» NURLANISH INTENSIVLIGINING TEMPERATURAGA BOG’LIQLIGINI O’LCHASH
Maqsad: Moll termoelementidan foydalanib, 300-750 K temperaturalar intervalida “qora jism” detallari bor elektr pechdagi nurlanishning nisbiy intensivligini o’lchashni amalga oshirish. Stefan-Bolsman qonunini tekshirish uchun nurlanish intensivligining absolyut temperaturaga bog’liqligi grafigini tuzish.
Kerakli asbob uskunalar:
1. Elektrik pech, 230 V, 2. Absolyut qora jism detallari, 3. Elektrik pech ashyolari, 4. Bir tarafi ochiq kirishli raqamli termometr, 5.Temperatura datchigi, NiCr-Ni, 6. Moll termoelementi, 7. Mikrovoltmetr, 8.Kichik optik kursi, 9.Katta V-shaklsimon shtativ, 10. Leybold multiqisqichlari, 11.Universal fiksator, 12. Biriktirish bo’yicha ko’rsatmalar,
Qo’shimcha tavsiya qilinadi: